Шиизмдегі саяси ойлардың даму ерекшеліктер. Особенности развития политической мысли в шиизме.
DOI:
https://doi.org/10.26577/EJRS-2015-2-23Кілттік сөздер:
шиизм, саяси ой, шариғат, фиқһ, фақиһ билігі, ислам революциясы, халиф, имам, Иран, конституция, демократия, ислам республикасы, политическая мысль, шариат, фикх, власть факиха, исламская революция, ислам,Аннотация
Мақалада исламның шииттік бағытындағы саяси ойдың қалыптасуы мен оның алғышарттары қарастырылады. Мақала авторлары шииттік ойшылдар мен фиқһ ғұламаларының көзқарастарына талдау жасау барысында исламның шииттік бағытына тән қоғамдағы саяси биліктің табиғаты мен мәні, саяси және рухани көшбасшының рөлі, мемлекеттің құрылуы мен қызмет ету принциптері туралы идеяларды тұжырымдайды. Шииттік фиқһ іліміндегі саяси ойдың дамуын төрт кезеңге бөліп қарастыра отырып, әр кезеңдегі көзқарастардың тарихи-әлеуметтік, шариғи негіздерін ашады. Мақаланың көлемді бөлігі қазіргі Иран Ислам Республикасының мемлекеттік тұғырларының қалыптасып, нығаюының саяси-құқықтық аспектілерін талдауға арналған. Авторлар аятуллаһ Хомейни, Мұхаммед Хусейн Табатаба’и, Абдулкарим Хаири, Мехди Базарган, әли Шариғати сияқты Иран интеллектуалдарының қазіргі Иранның саяси-экономикалық, әлеуметтік-мәдени жүйесінің қалыптасып, дамуындағы рөлін талдайды. В статье анализируется становление и эволюция политической мысли в шиитском течении ислама. Авторы статьи на основе глубокого и содержательного анализа воззрении шиитских мыслителей и ученых-правоведов раскрывают своеобразие шиитского понимания сущности и природы политической власти, роли духовного лидера, принципы формирования и функционирования государства. Выделяя четыре периода развития политической мысли в политическо-правовой доктрине шиизма, авторы подчеркивают особенности каждого этапа и раскрывают теологические основы политическо-правовых воззрении каждой эпохи. Объемная часть статьи посвящается анализу становления, укрепления и эволюции государственных устоев современной Исламской Республики Иран. В этой части статьи исследователи раскрывают вклад таких интеллектуалов Ирана, как аятолла Хомейни, Мoхаммед Хусейн Табатаба’и, Абдулкарим Хаири, Мехди Базарган, Али Шариати, в развитие политико-экономической, социокультурной системы современного Ирана.Библиографиялық сілтемелер
1 Мамиргов М.З. Книга исламских сект и вероучений.– М.: ТВК «Исламский мир», 2007. – 472 с.
2 Кулюшин Н.Д. Шиитская модель теократии: от имамата к велайат-
е факих // Полития.– М., 2007. – № 4 (47). – С. 90-103.
3 Базиленко И.В. Особенности эволюции религиозно-философской
доктрины шиизма в историко- культурном пространстве мусульманского
востока // Христианское чтение.– СПб., 2010. – №1. – С.154-173.
4 Дорошенко Е. Шиитское духовенство в двух революциях:
1905-1911 и 1978-1979 гг. – М.: Институт востоковедения РАН, 1998. – 240 с.
5 Санаи М. Мусульманское право и политика: учебное пособие. – М., 2004. – 96 с.
6 Скляров Л.Е. Иран 60-80-х годов: традиционализм против современности. – М.: «Наука», 1993. – 255 с.
7 Исламская интеллектуальная инициатива ХХ века / Под общ.ред. Г.Д. Джемаля; сост., комм. Ежова А. – М.: Издательский дом «UMMAH», Изд-во «Социально- политическая МЫСЛЬ», 2005. – 336 с.
8 Хомейни. Правление факиха (Исламское правление) / ред. Н. Мамед-
заде. – Тегеран: Институт по сбору и изданию трудов имама Хомейни,
2006. – 81 с.
9 Махмутов Т. Рухолла әли Мусави әл Хомейнидің ислам жолындағы
күресі мен өмірі // ҚазҰУ хабаршысы. Шығыстану сериясы. – 2009. – №1 (46). – 23-29 бб.
10 Хайдаров Б.К. Ирандағы президент сайлауы және президенттің
құқықтары // ҚазҰУ хабаршысы. Шығыстану сериясы.– 2009. – №2 (47). – 48-51 бб.
11 Әс-Садр М. Әл-Ислам йақудәл-хайат. – Тегеран: «Уизарату
әл-иршадиәл-ислами», 1403 х.ж. – 230 б.
12 Муғнийа М. Әл-Хумайниуа әд-дәула әл-исламия.– Бейрут,
1979. Шамс ад-дин М. низамәл-хукм уа әл-идара.– Бейрут, 1411 х.ж.
13 Тридцать лет исламской революции в Иране. Сборник статей
/ отв. ред. А.С. Федорова.– М., 2009.
14 Религиозное народовластие:сущность,определяющие компоненты
и основные вопросы/ ред. И. П. Ступакова.–СПб.: «Петербургское
Востоковедение», 2009. – 416 с.
2 Кулюшин Н.Д. Шиитская модель теократии: от имамата к велайат-
е факих // Полития.– М., 2007. – № 4 (47). – С. 90-103.
3 Базиленко И.В. Особенности эволюции религиозно-философской
доктрины шиизма в историко- культурном пространстве мусульманского
востока // Христианское чтение.– СПб., 2010. – №1. – С.154-173.
4 Дорошенко Е. Шиитское духовенство в двух революциях:
1905-1911 и 1978-1979 гг. – М.: Институт востоковедения РАН, 1998. – 240 с.
5 Санаи М. Мусульманское право и политика: учебное пособие. – М., 2004. – 96 с.
6 Скляров Л.Е. Иран 60-80-х годов: традиционализм против современности. – М.: «Наука», 1993. – 255 с.
7 Исламская интеллектуальная инициатива ХХ века / Под общ.ред. Г.Д. Джемаля; сост., комм. Ежова А. – М.: Издательский дом «UMMAH», Изд-во «Социально- политическая МЫСЛЬ», 2005. – 336 с.
8 Хомейни. Правление факиха (Исламское правление) / ред. Н. Мамед-
заде. – Тегеран: Институт по сбору и изданию трудов имама Хомейни,
2006. – 81 с.
9 Махмутов Т. Рухолла әли Мусави әл Хомейнидің ислам жолындағы
күресі мен өмірі // ҚазҰУ хабаршысы. Шығыстану сериясы. – 2009. – №1 (46). – 23-29 бб.
10 Хайдаров Б.К. Ирандағы президент сайлауы және президенттің
құқықтары // ҚазҰУ хабаршысы. Шығыстану сериясы.– 2009. – №2 (47). – 48-51 бб.
11 Әс-Садр М. Әл-Ислам йақудәл-хайат. – Тегеран: «Уизарату
әл-иршадиәл-ислами», 1403 х.ж. – 230 б.
12 Муғнийа М. Әл-Хумайниуа әд-дәула әл-исламия.– Бейрут,
1979. Шамс ад-дин М. низамәл-хукм уа әл-идара.– Бейрут, 1411 х.ж.
13 Тридцать лет исламской революции в Иране. Сборник статей
/ отв. ред. А.С. Федорова.– М., 2009.
14 Религиозное народовластие:сущность,определяющие компоненты
и основные вопросы/ ред. И. П. Ступакова.–СПб.: «Петербургское
Востоковедение», 2009. – 416 с.
Қосымша файлдар
Как цитировать
Abylov, T. T., & Ishmakhanov, Z. Z. (2016). Шиизмдегі саяси ойлардың даму ерекшеліктер. Особенности развития политической мысли в шиизме. ҚазҰУ Хабаршысы, Дінтану сериясы, 2(2). https://doi.org/10.26577/EJRS-2015-2-23
Шығарылым
Бөлім
Дінтану
