Қазақстандағы діни экстремизм қаупі және оны шектеудегі діни білім берудің рөлі
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2021.v26.i2.r5Кілттік сөздер:
діни сана, экстремизм, терроризм, исламофобия, діни білім беруАннотация
Қазіргі таңда елімізде қолға алынып отырған рухани жаңғыру аясында, сол руханиаттың негізі болып табылатын дін мәселесін қайта қарау, діннің дұрыс түсінігін жалған діншілдіктен ажыратып, діндегі радикализм, экстремизм, лаңкестік сияқты келеңсіз құбылыстарды анықтап, себептері мен салдарын анықтаудың маңызы зор. Бұл мақала Қазақстандағы діни экстремизм қаупі жайында, оның көріністері мен факторларына және оны шектеудегі діни білім берудің рөліне арналған. Заманауи діни-мәдени жағдайды талқылап, еліміздегі діни экстремизмге қарсы тұру мақсатында жазылған. Экстремизм бұл әруақытта әр қалай көрініс беретін өте күрделі құбылыс. Мақаланың мақсатына Қазақстанда экстремизмнің пайда болуына сараптама жасай келе, бұл құбылыстың негізінде жатқан адамдар мүдделерінің қақтығыстары мен тарихи, әлеуметтік-экономикалық, діни айырмашылықтарды анықтау жатады. Экстремизмнің пайда болу себебі әр қоғамда әр түрлі болады және сол қоғамдағы объективтік және субъективтік жағдайға байланысты. Әйтсе де, экстремизмнің пайда болуы мен таралуының базистік жағдайы бар. Қазіргі кезеңде экстремизмнің пайда болуының негізгі факторлары ретінде әлемдегі эксперттер мыналарды ұсынады: жергілікті тұрғындардың көп бөлігінің өмір сұру деңгейінің күрт түсуі; мемлекеттік басқару жүйесі мен саяси институттардың деформациясы.
Түйін сөз: діни сана, экстремизм, терроризм, исламофобия, діни білім беру
Библиографиялық сілтемелер
Baitenova, N. (2013) Religious extremism and ways to prevent it. http://kazislam.kz/dini-ekstremizm-zhane-onyng-aldyn-alu-zholdary/
Bekbossynov Е. (2014) Some aspects of religious education in the prevention of religious extremism. // https://kazislam.kz/eislam-143/
Dunaev V.Yu. (2014) Potential of non-denominational forms of worldview in favor of religious extremism//Human world. - № 2 (52). – 96.
Freud Z. (1997) Lack of confidence in culture//Social philosophy. A textbook. – Almaty: «Akyl kitaby». –284.
Fromm E. (1992) Man for himself - Minsk: Kollegium. – 362.
Gabitov T.K. (1999) Ethics lawyer. – Almaty:«Daneker». – 145.
Halife Altay. (1991). Quran Karim. Kazakh meaning and understanding. Qurast. – Saudi Arabia: «Eky kharamnyn kyzmetkery Fakhd patshanyn kombinaty».- 604.
Hayek F. (1992). Pernicious arrogance. Mistakes socialism. - M.: News – 304.
Huntington C. (2001) Modernization and Westernization. A textbook. – M.: «Aspect press». – 560
Lama Sharif K. (2013) Islam against terrorism. // http://e-islam.tarsu.kz/index.php/kz/articles/66-2013-05-31-03-51-27
Koishieva L.K. (2010) Religious values and the modern education system//Scientific world of Kazakhstan. – Shymkent: «Turan-Gasyr» LLP. Scientific world of Kazakhstan - № 4 (32). – 235.
Kuzembayeva A.E. (2013) Islamic religious education: essence and directions. Expert of the Department of Relations with Religious Educational Institutions and Expertise of Religious Studies VIA RK// https://abai.kz/post/17524
Lewis K. (1992) Suffering//Ethical thought. - M.: Thought. – 478.
Message of the President (2012) - Leader of the Nation N.A. Nazarbayev to the people of Kazakhstan "Strategy" "Kazakhstan-2050" New political course of the held state"// https://www.akorda.kz/kz/events/astana_kazakhstan/participation_in_events/kazakstan-respublikasynyn-prezidenti-elbasy-nenazarbaevtyn-kazakstan-2050-strategiyasy-kalyptaskan-memlekettin-zhana-sayasi-bagyty-atty-kaza
Nurzhanov B.G. et al. (2001). On the way to peaceful culture. – Almaty: UNESCO – KazNU. – 366.
Official website of the Committee for Control in the Field of Education and Science of the Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan The Law of the Republic of Kazakhstan on Education dated July 27, 2007 N 319 // https://ukma.kz/files/zakon_rk_ot_27.07.2007_no_319-III_kaz.pdf
Spiritual administration of Muslims of Kazakhstan (2002) Islamic Civilization in Central Asia // Proceedings of the International Scientific Conference. – Almaty: «Gybrat» baspa uyi. – 326.
Spiritual administration of Muslims of Kazakhstan (2014) Religion and Tradition. 1 book - Almaty: «Gybrat» baspa uyi. – 192.
Zhalilov Z.G. (2006) Islam and society in modern Kazakhstan. – Almaty: «Daik-Press». – 298.
