Тарикаттың ерекшелігі – шындықты мистикамен ұғыну жолы
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2021.v28.i4.r1Кілттік сөздер:
суфизм, тарикат, шариғат, мәрифат, ақиқатАннотация
Алланы феноменальды және материалдық әлемде түсінуге байланысты тариқат мәселесі сопылықтың түйіні болып табылады. Ол «Мен» және «Сен» мәнін, сондай-ақ адам мен Құдай арасындағы қарым-қатынасты ашады. Сопылық іліміне сәйкес, адам сезімтал, азап шеккен тіршілік иесі болып табылады және оған лайық болған осы азаптың себебі – нафс деп аталады. Бұл құмарлық, қорқыныш, жердегі тіршілікке деген сүйіспеншілік. Адамның міндеті – өзін нафстен босату, ол үшін тариқат, яғни адамның өзін-өзі жетілдіру жолы қажет. Мақалада тариқаттың ерекшеліктері, оның кезеңдері – шариғат, тариқат, маарифат және хақиқат терминдері кеңінен ашылады. Осы кезеңдердің әр қайсысының өзіндік таным формалары бар, олар символдық түрде әртүрлі сұйықтықтар – су, сүт, бал және шарап арқылы беріледі. Білімнің бұл формалары кезеңдер мен мақамамен, тұрақтармен тығыз байланысы талданады, олардың әрқайсысы Құдайды білу жолындағы белгілі бір моральдық-психологиялық жағдайларды білдіреді. Ғылыми әдебиеттерде бар тариқатқа әртүрлі көзқарастар қарастырылады. Осы күрделі мәселені қарастыру принциптеріне, әдіснамасына ерекше назар аударылады. Құдайды мистикалық түсіну жолын зерттеу кезінде авторлар деректану әдебиетіне сүйенді. Осы зерттеудің құндылығы, оның практикалық маңыздылығын ашылады.
Түйін сөздер: суфизм, тарикат, шариғат, мәрифат, ақиқат, нәфсі, фана.
Библиографиялық сілтемелер
Аль-Газали Абу Хамид (1980) Воскрешение наук веры. - М .: ГРВЛ. - 376.
Бертельс Э.Е. (1965) Суфизм и суфийская литература. - М .: Наука. - 524.
Ибн Араби (1980) Драгоценные камни мудрости. - Бейрут: Paulist Press. - 208.
Казанский К. (1905) Суфизм с точки зрения современной психопатологии. - Самарканд: «Труд». - 150.
Маматов М.А. (2011) Суть суфизма: для студентов с углубленным изучением истории и культуры ислама. - Уфа: Изд-во БГПУ. - 168.
Мухаммедходжаев А. (1990) Гносеология суфизма. - Душанбе: Дониш. - 116.
Петрушевский И. П. (1966) Ислам в Иране VII-XV вв. - Л .: Издательство Ленинградского университета. - 329.
Шах И. (1994) Суфизм. - Москва: Клышников, Комаров и К. - 445.
References
Al-Ghazali Abu Hamid (1980) Voskreshenie nauk o vere [Resurrection of the sciences of faith]. – M.: GRVL. – 376. (in Russian)
Arberry A.J. (2002) Sufism. The mystics of Islam. Tr. from English. – M.: Sfera. – 272.
Bertels E.E. (1965) Sufizm i sufijskaja literatura [Sufism and Sufi Literature]. – M.: Nauka. – 524. (in Russian)
Ibn Arabi (1980) Gemmas of wisdom. - Beirut: Paulist Press. – 208. (in Arabic)
John A. Subhan. (2005) Sufism. His saints and shrines. / Tr. from English. – SPb.: Publishing house "DILIA". – 256.
Jung K. (1998) Psychological commentary. // The Tibetan Book of the Dead. Tr. from English. – M.: Fair-Press. – 336.
Kazansky K. (1905) Sufizm s tochki zrenija sovremennoj psihopatologii [Sufism from the point of view of modern psychopathology]. – Samarkand: "Trud". – 150. (in Russian)
Lynn Wilcox (2005) Sufism and Psychology. / Per. from English. – SPb.: Publishing house "DILYA". – 236.
Mamatov M.A. (2011) Sut' sufizma: dlja studentov s uglublennym izucheniem istorii i kul'tury islama [The essence of Sufism: for students with in-depth study of the history and culture of Islam]. – Ufa: Publishing house of BSPU. – 168. (in Russian)
Mukhammedhodjaev A. (1990) Gnoseologija sufizma [Gnoseology of Sufism]. – Dushanbe: Donish. – 116. (in Russian)
Petrushevsky I. P. (1966) Islam v Irane VII-XV vekah [Islam in Iran VII-XV centuries]. – L.: Leningrad University Press. – 329. (in Russian)
Shah I. (1994) Sufism. – Moscow: Klyshnikov, Komarov and K. – 445. (in Russian)
Shure E. (1997) Divine evolution. From the Sphinx to Christ. Tr. with fr. Wackler REFL-book. – 352.
The world of Validdin (2004) Quranic Sufism. / Tr. from English – SPb.: "Publishing house" DILYA". – 224.
