Қазақстандағы мультимәдениеттілік және ұлттық құрылу процестері: теориялық перспектива
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2022.v32.i4.r10Кілттік сөздер:
көпмәдениеттілік, ұлттық құрылу процесі, Орталық Азия, Қазақстан, этносАннотация
Көпмәдениеттілік мәселесінің күрделене түсуі ХІХ ғасырдан басталып, Еуропа елдеріндегі саяси мәселелерде басты орын алды. Жаһандану дәуірі үздіксіздік пен үзіліске негізделген мультикультурализмнің тағы бір күрделі өлшемін туғызады. Мультикультурализм еуразиялық интеграция контекстіндегі геосаяси жағдайдың өсіп келе жатқан сандарымен де айналысады. Соңғы кездерде дүниежүзіндегі орын алып жатқан діни экстремизм мен АҚШ, Қытай және Ресей сияқты алпауыт державалар арасындағы туындап жатқан дауға байланысты мультимәдениеттілікке қатысты тағы бір тың пікірталас туындап отыр. Көп жағдайда мультикультурализм мәселесі этникалық, діни және ұлттық сипаттағы мәселелерімен қозғалады. Дегенмен, жынысы, жасы, еңбекке қабілеттілігі сияқты мәдени айырмашылықтарды және сәйкестік пен әлеуметтік теңдіктің басқа аспектілерін де ескеру қажет. Мультикультурализм тұжырымдамасы ұлттық құрылыс процесінің идеологиясымен күрделі және даулы қатынастарға түседі. Ал, ұлтшылдық мәселесіне келер болсақ, әсіресе қазіргі әлеуметтік трансформация процесі орын алып жатқан дәуірде, этникалық және ұлттық бірегейлік аспектілерімен тығыз байланыста болады. Бұл мақаланың мақсаты Қазақстандағы көпмәдениеттілік пен ұлттық құрылу процесінің теориялық тұжырымдамасын айқындау, сондай-ақ оның даму перспективалары мен проблемаларын әзірлеу болып табылады.
Түйін сөздер: көпмәдениеттілік, ұлттық құрылу процесі, Орталық Азия, Қазақстан, этникалық.
Библиографиялық сілтемелер
Курганская В.Д., Дунаев В.Ю., Жусупов С.Е. (2001) Этнополитические процессы в современном Казахстане. – Алматы: ЦГИ. – 399.
References
Akbota & Gaur P. (2016), 'Kazakhstan-India Relation: Challenges and Prospectus', Astana. https://articlekz.com/en/article/21492
Amrekulov, N. (2000) Kazakhstan's Social and Political Development, Central Asia and the Caucasus, No 3: 131–146.
Collins, Kathleen (2006), Clan Politics and Regime Transition in Central Asia, New York: Cambridge University Press. – 376.
Craig Calhoun (1993) Nationalism and Ethnicity, a Review of, Sociology, Volume 19, 211-239.
Cummings, Sally N. (2005) Kazakhstan: Power and The Elite, London: I.B. Tauris Publishers. – 202.
Elena B. Grishaeva (2012) Multiculturalism as a Central Concept of Multiethnic and Polycultural Society Studies. Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences 7 (2012 5) 916-922.
Kadyrzhanov, R. (1999), 'The ruling elite of Kazakhstan in the transition period, in Vladimir Shlapentokh, Christopher Vanderpool and Boris Doktorov (eds), The New Elite in Post-Communist Eastern Europe, College Station: Texas A&M University Press, pp. 144–61.
Karas, Dominika & Topolewska-Siedzik, Ewa & Negru-Subtirica, Oana. (2019). Contemporary views on personal identity formation. Studia Psychologica. 1. 5. 10.21697/sp.2018.18.1.01.
Kurganskaya V.D. and all (2001) Etnopoliticheskie processy v sovremennom Kazahstane [Ethnopolitical processes in modern Kazakhstan]. – Almaty: CSI. – 399. (in Russian)
Lee, Chaimun (2002) The Applicability of Sociological Theories to Ethnic Conflicts in Central Asia: The Case of Kazakhstan International Area Studies Review, 5: 39.
Rogov I.I. & et al. (2019) Formation and Development of Present Statehood of Kazakhstan. – Nur-Sultan: RSE Foundation of the First President of the Republic of Kazakhstan. – 348.
Schatz E. (2000) 'Framing strategies and non-conflict in multi-ethnic Kazakhstan', Nationalism and Ethnic Politics 6(2) 2000, pp. 70–92.
Schatz, Edward (1999), 'Notes on the "dog that did not bark": eco-internationalism in late Soviet Kazakstan', Ethnic and Racial Studies 22(1), pp. 136–61.
Shirin, A. (1995) The Formation of Kazakh Identity: From Tribe to Nation-State. – London: RIIA. – 82.
Spengler, Robert N. III & et al. (2021), 'An Imagined Past?Nomadic Narratives in Central Asian Archaeology', Current Anthropology, volume 62 (3).
Tawat, Mahama (2018), 'The Divergent Convergence of Multiculturalism Policy in the Nordic Countries (1964- 2006). Immigration Size, Policy Diffusion and Path Dependency', Mim Working Paper Series 18: 5.
Tesi di Laurea (2012), 'Multiculturalism in Kazakhstan: Evolution of a Multi-ethnic Society and the Progress of an Effective Intercultural Communication', Master's degree program (ex D.M. 270/2004) in Comparative International Relations, Ca' Foscari University of Venice.
Therborn G. (2001), "Multicultural Societies" Sociologicheskoe obozrenie, 1(1), pp. 50-67.
