Қазақстанда діни төзімділік мәдениетін қалыптастыру тәжірибесі
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2023.v34.i2.r7Кілттік сөздер:
толеранттылық, діни толеранттылық, көпэтникалық қоғам, ұлтаралық диалог, конфессияаралық диалог, этносаясат, Ханафи мәзһабыАннотация
Қазіргі жағдайларда діни толеранттылық мәдениеті мен қоғамның әлеуметтік-саяси тұрақтылығын сақтау мәселесін зерттеу ерекше өзекті теориялық және практикалық міндет болып табылады. Авторлар бұл мақалада конфессияаралық диалогты сақтау түріндегі исламның, сонымен қатар православие мен католицизмнің рөлін айқындау, этносаралық және конфессияаралық өзара қарым-қатынасты сақтау тәжірибесін бағалау негізінде діни толеранттылық мәдениетін қалыптастыру мүмкіндігін анықтау мақсатында Қазақстандағы кейбір діни ұйымдардың қызметін талдайды. Мақала авторлары қазақстандық қоғамдағы ислам, православие және католицизм қызметін талдау негізінде діни толеранттылықты сақтаудың қалыптасқан тәжірибесін ашады. Сонымен қатар авторлар көпэтникалық қоғамдағы толеранттылық тек әлеуметте бар этномәдени, діни, конфессиялық айырмашылықтарды мойындауды ғана емес, сонымен бірге «алуан түрліліктегі бірлікті» ұғынуды да білдіреді. Сол уақытта қоғамда бар этномәдени айырмашылықтарға өзіндік мәні бар және және институционалдық мән берілмейді. Сондай-ақ, авторлар Қазақстан Республикасында бұл «алуан түрліліктегі бірлік» ортақ азаматтық бірегейлікпен қамтамасыз етілетінін атап өтті. Мақала авторлары қазақстандық қоғамдағы ислам, православие және католицизм қызметін талдау негізінде діни толеранттылықты сақтаудың қалыптасқан тәжірибесін ашады.
Түйінді сөздер: толеранттылық, діни толеранттылық, көпэтникалық қоғам, ұлтаралық диалог, конфессияаралық диалог, этносаясат, Ханафи мәзһабы.
Библиографиялық сілтемелер
Абдакимов, А. (2009) Идентификация религиозной ситуации в современном Казахстане // Проблемы религиозной идентификации в контексте национальной безопасности: материалы между¬народной научной конференции, посвященной 75-летию КазНУ им. аль-Фараби. - Алматы: Қазақ университеті. – 32.
Архиепископ (Храповицкий) Антоний (2009) Нравственная идея догмата Церкви. – М:. - 14-18.
Балпанов, Н. (2018) «Этноконфессиональные отношения: опыт формирования культуры толерантности». Диссертация на соискание степени доктора философии (PhD). –КазНУ им. аль-Фараби, Алматы, 2018. – 168.
Всеобщая декларация прав человека (принята Генеральной Ассамблеей ООН 10.12.1948)// https://www.un.org/ru/documents/decl_conv/declarations/declhr.shtml
Доктрина национального единства Казахстана от 29 апреля 2010 г. https://www.inform.kz/ru/doktrina-nacional-nogo-edinstva-kazahstana_a2263364
Золотухин, В.М. (1999) «Две концепции толерантности». – Камерово: Кузбасс.техн.университет. – 63.
Золотухин, В.М. (2006) Толерантность как проблема философской антропологии: автореферат дис.доктор.филос.наук: Екатеринбург.
Исмагамбетова, З.Н., Карабаева, А.Г. (2015) Толерантность как социокультурный феномен. – Алматы: КазНУ: Қазақ унивеерситеті. – 158.
История католической церкви в РК (2021). https://e-history.kz/ru/news/show/33283
Кадыржанов, Р. (2013) Межэтническая стабильность и национальная консолидация в Казахстане // Национальная консолидация Казахстана. Сборник материалов круглого стола. – Алматы: ИФПР КН МОН РК.
Коран (1990) Пер. с араб. акад. И.Ю. Крачковского. – М.: АНС-Принт Ассоциации «Новый стиль». – 512.
Ташбулатова, М. (2013) Основания и принципы межрелигиозного диалога // Влияние религий на современный мир. Материалы международной научно-практической конференции. – Алматы: ИФПР КН МОН РК. – 406.
Федоров, В. (2003) Межконфессиональный диалог и проблемы толерантности - СПб: Санкт-Петербургское философское общество. – 37-40.
References
Abdakimov, A. (2009) Identifikatsiya religioznoy situatsii v sovremennom Kazakhstane [Identification of the religious situation in modern Kazakhstan]. Problemy religioznoy identifikatsii v kontekste natsional'noy bezopasnosti: materialy mezhdu¬narodnoy nauchnoy konferentsii, posvyashchennoy 75-letiyu KazNU im. al'-Farabi. - Almaty: Kˌazakˌ universitetí. - 32. (in Russian)
Arkhiyepiskop (Khrapovitskiy) Antoniy (2009) Nravstvennaya ideya dogmata Tserkvi [The moral idea of the dogma of the Church]. – M:. - 14-18. (in Russian)
Balpanov, N. (2018) «Etnokonfessional'nyye otnosheniya: opyt formirovaniya kul'tury tolerantnosti» [Ethno-confessional relations: the experience of forming a culture of tolerance]. Dissertatsiya na soiskaniye stepeni doktora filosofii (PhD), Al-Farabi KazNU, Almaty, 2018. – 168. (in Russian)
Doktrina natsional'nogo yedinstva Kazakhstana [Doctrine of national unity of Kazakhstan] ot 29 aprelya 2010 g. https://www.inform.kz/ru/doktrina-nacional-nogo-edinstva-kazahstana_a2263364 (in Russian)
Fedorov, V. (2003) Mezhkonfessional'nyy dialog i problemy tolerantnosti [Interfaith Dialogue and Problems of Tolerance]. - SPb.: Sankt-Peterburgskoye filosofskoye obshchestvo. - 37-40. (in Russian)
Ismagambetova, Z.N., Karabayeva, A.G. (2015) Tolerantnost' kak sotsiokul'turnyy fenomen [Tolerance as a sociocultural phenomenon]. – Almaty: KazNU. – 158. (in Russian)
Istoriya katolicheskoy tserkvi v Kazakhstane (2021) [History of the Catholic Church in Kazakhstan]. https://e-history.kz/ru/news/show/33283 (in Russian)
Kadyrzhanov, R. (2013) Mezhetnicheskaya stabil'nost' i natsional'naya konsolidatsiya v Kazakhstane [Interethnic stability and national consolidation in Kazakhstan]. Natsional'naya konsolidatsiya Kazakhstana. Sbornik materialov kruglogo stola. – Almaty: IFPR KN MON RK.. (in Russian)
Koran [Koran]. (1990) Per. s arab. akad. I.YU. Krachkovskogo.- M.: ANS-Print Assotsiatsii «Novyy stil'». – 512. (in Russian)
Tashbulatova, M. (2013) Osnovaniya i printsipy mezhreligioznogo dialoga [Foundations and principles of interreligious dialogue]. Vliyaniye religiy na sovremennyy mir. Materialy mezhdunarodnoy nauchno-prakticheskoy konferentsii. – Almaty.: IFPR KN MON RK. – 406. (in Russian)
Truman, D.B. (1951) The Governmental Process: Political Interests and Public Opinion. – N.Y. – 544.
Vseobshchaya deklaratsiya prav cheloveka (prinyata General'noy Assambleyey OON 10.12.1948) [Universal Declaration of Human Rights (adopted by the UN General Assembly on December 10, 1948)] // https://www.un.org/ru/documents/decl_conv/declarations/declhr.shtml (in Russian)
Zolotukhin, V.M. (1999) «Dve kontseptsii tolerantnosti» [Two Concepts of Tolerance]. - Kamerovo: Kuzbass.tekhn.universitet. – 63. (in Russian)
