Киелі жерлерге бару және мерекеге арналған ғұрыптар – Анадолы сығандарының рәсімдері
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2023.v34.i2.r9Аннотация
Қоғамдық орындарға бару мен мерекелік рәсімдер көптеген жылдар бойы адамзат тарихындағы барлық қоғамдарда орын алып отырды. Бұл бір жағынан мифологияға да қатысты деп саналатын «қасиетті уақыт пен жер» ұғымымен тікелей байланысты тәжірибелік амалдар. Түркияны мекен еткен сығандар негізінен отырықшы өмір салтына көшкен. Дегенмен де, көшпелі өмір салтын ішінара немесе толығымен ұстанатындар қатары әлі де кездеседі. Отырықшы өмір салтын ұстанатын сығандар зират, қабірстандарға және осы аймақтағы басқа да жерлерге зиярат ету мақсатында жиі барып тұрады. Бұл олардың исламның сүнниттік бағытын ұстанатындығымен де байланысты. Олардың тек сығандар ғана барып тұратын жерлері де бар. Артвиннің Юсуфели қаласында жергілікті сығандар өздерінің мерекелері кезінде міндетті түрде "Хафиз Пашаның қабіріне" барады. Қасымпашадағы «Куро Баба мазары», Ыстамбұлдағы «Әкем Этхемнің мазары», Сұлукулдағында, Чинардибидегі «Токлу Деде», Күчүкмұстафапашадағы «Чибали хазіреттері» және Тоқмақтепедегі «Кандилли қожа» зиярат етілетін жерлердің нақты үлгілері. Стамбұлдағы сығандардың бұл жерлерге деген қызығушылығы бұрынғыдай бүгінгі күнде де сақталған. Мақалада 1996-2000 жылдар аралығындағы өз зерттеулер мен тәжірибелеріме негізделген нәтижелер ұсынылды.
Түйін сөздер: мерекелер, зиярат, сығандар, киелі жер, киелі уақыт
Библиографиялық сілтемелер
References
Arnold, Hermann (1965) Die Zigeuner. Herkunft und Leben der Staemme im deutschen Sprachgebiet mit einem Nachwort von Professor Rudolf Gunzert, Freiburg im Breisgau. – 322.
Block, M. (1962) "Zigeuner", Die Religion in Geschichte und Gegenwart, Handwörterbuch für Theologie und Religionswissenschaft, Dritte, völlig neu bearbeitete Auflage, Herausgegeben von Kurt Galling, Tübingen, 1962, VI / 1908-1909.
Eliade, Mircea. (2003) “Dinler Tarihine Giriş”. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. – 455.
Gonda, Jan (1960) Die Religionen Indiens. I. Veda und aelterer Hinduismus. In der Reiche: Die Religionen der Menschheit Bd. 11, Stuttgart. – 369.
Gronemeyer, Reimer - Rakelmann, Georgia A. (1988). Die Zigeuner. Reisende in Europa, Köln. – 233.
Güngör, Erol (1990) Türk Kültürü ve Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Neşriyat. – 272.
Kaygılı, Osman Cemal (1939) Çingeneler (Roman), İstanbul: Etiman Kitapevi. – 256.
Malkoç, Mustafa (1997) Bursada Din Anlayışı ve Din Eğitimi (Kızyabup, Alacahırka ve Demirkapı Mahalleleri Örneği), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yay›nlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
Onur, Oral (1995) "Çingeneler", Tarih ve Toplum, Aylık Ansiklopedik Sözlük, cilt 23, say› 137, İstanbul Mayıs. – 272-277.
Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lûgat (1981) Hazırlayanlar: Abdullah Yegin-Abdulkadir Badıllı-Hekimoğlu İsmail-İlhami Çalım, İstanbul: Turdav. – 2399.
Özkan, Ali Rafet (2000) Türkiye Çingeneleri, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara: Kültür Bakanliği Yayinlari. – XI/143.
Sakaoğlu, Necdet (1995) "Kırklareli'nde Gelenek Bolluğu Kakava Bayram›", Tarih ve Toplum. Aylık Ansiklopedik Dergi, cilt 23, sayı 137. pp. 290-293.
Sarıkçıoğlu, Ekrem (1983) Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, İstanbul: Bayrak Yayimcilik. – 499.
Tomasevic´, Nebojsa Bato - Djuric´, Rajko (1989) Roma. eine Rese in die verborgene Welt der Zigeuner, Aus dem Englischen von Uta Haas, Köln: VGS. – 288.
Tümer, Günay - Küçük, Abdurrahman (1997) Dinler Tarihi, 3. Baskı, Ankara: Ocak Yayınları. – 499.
Vossen, Rüdiger (1983) Zigeuner: Roma, Sinti. Gitanos, Gypsies Zwischen Verfolgung und Romantisierung Katalog zur Ausstellung des Hamburgischen Museums für Völkerkunde, Frankfurt. – 351.
Yayan, Abdurrahman (1983) Orta Anadolu'da Çingenelerin Dinî ve İctimaî Hayatları, Yayınlanmamış Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Erzurum.
References
Arnold, Hermann (1965) Die Zigeuner. Herkunft und Leben der Staemme im deutschen Sprachgebiet mit einem Nachwort von Professor Rudolf Gunzert, Freiburg im Breisgau. – 322. (in German)
Block, M. (1962) "Zigeuner", Die Religion in Geschichte und Gegenwart, Handwörterbuch für Theologie und Religionswissenschaft, Dritte, völlig neu bearbeitete Auflage, Herausgegeben von Kurt Galling, Tübingen, 1962, VI / 1908-1909. (in German)
Eliade, Mircea. (2003) “Dinler Tarihine Giriş”. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. – 455. (in Turkish)
Gonda, Jan (1960) Die Religionen Indiens. I. Veda und aelterer Hinduismus. In der Reiche: Die Religionen der Menschheit Bd. 11, Stuttgart. – 369. (in German)
Gronemeyer, Reimer - Rakelmann, Georgia A. (1988). Die Zigeuner. Reisende in Europa, Köln. – 233. (in German)
Güngör, Erol (1990) Türk Kültürü ve Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Neşriyat. – 272. (in German)
Kaygılı, Osman Cemal (1939) Çingeneler (Roman), İstanbul: Etiman Kitapevi. – 256. (in Turkish)
Malkoç, Mustafa (1997) Bursada Din Anlayışı ve Din Eğitimi (Kızyabup, Alacahırka ve Demirkapı Mahalleleri Örneği), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yay›nlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa. (in Turkish)
Onur, Oral (1995) "Çingeneler", Tarih ve Toplum, Aylık Ansiklopedik Sözlük, cilt 23, say› 137, İstanbul Mayıs. – 272-277. (in Turkish)
Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lûgat (1981) Hazırlayanlar: Abdullah Yegin-Abdulkadir Badıllı-Hekimoğlu İsmail-İlhami Çalım, İstanbul: Turdav. – 2399. (in Turkish)
Özkan, Ali Rafet (2000) Türkiye Çingeneleri, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara: Kültür Bakanliği Yayinlari. – XI/143. (in Turkish)
Özkan, Ali Rafet - Kamalova, Feride Bolatkyzy - Baitenova, Nagima Zhaulybaikyzy - Kantarbaeva, Zhanna Yrinbasarovna (2019) The Effect of Sacred Sites in Kazakhstan on Society Their Place in the Conservation of National Identity, Journal for the Study of Religions and Ideologies, vol. 18, issue 54 (Winter 2019): 203-217.
Sakaoğlu, Necdet (1995) "Kırklareli'nde Gelenek Bolluğu Kakava Bayram›", Tarih ve Toplum. Aylık Ansiklopedik Dergi, cilt 23, sayı 137. pp. 290-293. (in Turkish)
Sarıkçıoğlu, Ekrem (1983) Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, İstanbul: Bayrak Yayimcilik. – 499. (in Turkish)
Tomasevic´, Nebojsa Bato - Djuric´, Rajko (1989) Roma. eine Rese in die verborgene Welt der Zigeuner, Aus dem Englischen von Uta Haas, Köln: VGS. – 288. (in German)
Tümer, Günay - Küçük, Abdurrahman (1997) Dinler Tarihi, 3. Baskı, Ankara: Ocak Yayınları. – 499. (in Turkish)
Vossen, Rüdiger (1983) Zigeuner: Roma, Sinti. Gitanos, Gypsies Zwischen Verfolgung und Romantisierung Katalog zur Ausstellung des Hamburgischen Museums für Völkerkunde, Frankfurt. – 351. (in German)
Yayan, Abdurrahman (1983) Orta Anadolu'da Çingenelerin Dinî ve İctimaî Hayatları, Yayınlanmamış Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Erzurum. (in Turkish)
Arnold, Hermann (1965) Die Zigeuner. Herkunft und Leben der Staemme im deutschen Sprachgebiet mit einem Nachwort von Professor Rudolf Gunzert, Freiburg im Breisgau. – 322.
Block, M. (1962) "Zigeuner", Die Religion in Geschichte und Gegenwart, Handwörterbuch für Theologie und Religionswissenschaft, Dritte, völlig neu bearbeitete Auflage, Herausgegeben von Kurt Galling, Tübingen, 1962, VI / 1908-1909.
Eliade, Mircea. (2003) “Dinler Tarihine Giriş”. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. – 455.
Gonda, Jan (1960) Die Religionen Indiens. I. Veda und aelterer Hinduismus. In der Reiche: Die Religionen der Menschheit Bd. 11, Stuttgart. – 369.
Gronemeyer, Reimer - Rakelmann, Georgia A. (1988). Die Zigeuner. Reisende in Europa, Köln. – 233.
Güngör, Erol (1990) Türk Kültürü ve Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Neşriyat. – 272.
Kaygılı, Osman Cemal (1939) Çingeneler (Roman), İstanbul: Etiman Kitapevi. – 256.
Malkoç, Mustafa (1997) Bursada Din Anlayışı ve Din Eğitimi (Kızyabup, Alacahırka ve Demirkapı Mahalleleri Örneği), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yay›nlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
Onur, Oral (1995) "Çingeneler", Tarih ve Toplum, Aylık Ansiklopedik Sözlük, cilt 23, say› 137, İstanbul Mayıs. – 272-277.
Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lûgat (1981) Hazırlayanlar: Abdullah Yegin-Abdulkadir Badıllı-Hekimoğlu İsmail-İlhami Çalım, İstanbul: Turdav. – 2399.
Özkan, Ali Rafet (2000) Türkiye Çingeneleri, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara: Kültür Bakanliği Yayinlari. – XI/143.
Sakaoğlu, Necdet (1995) "Kırklareli'nde Gelenek Bolluğu Kakava Bayram›", Tarih ve Toplum. Aylık Ansiklopedik Dergi, cilt 23, sayı 137. pp. 290-293.
Sarıkçıoğlu, Ekrem (1983) Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, İstanbul: Bayrak Yayimcilik. – 499.
Tomasevic´, Nebojsa Bato - Djuric´, Rajko (1989) Roma. eine Rese in die verborgene Welt der Zigeuner, Aus dem Englischen von Uta Haas, Köln: VGS. – 288.
Tümer, Günay - Küçük, Abdurrahman (1997) Dinler Tarihi, 3. Baskı, Ankara: Ocak Yayınları. – 499.
Vossen, Rüdiger (1983) Zigeuner: Roma, Sinti. Gitanos, Gypsies Zwischen Verfolgung und Romantisierung Katalog zur Ausstellung des Hamburgischen Museums für Völkerkunde, Frankfurt. – 351.
Yayan, Abdurrahman (1983) Orta Anadolu'da Çingenelerin Dinî ve İctimaî Hayatları, Yayınlanmamış Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Erzurum.
References
Arnold, Hermann (1965) Die Zigeuner. Herkunft und Leben der Staemme im deutschen Sprachgebiet mit einem Nachwort von Professor Rudolf Gunzert, Freiburg im Breisgau. – 322. (in German)
Block, M. (1962) "Zigeuner", Die Religion in Geschichte und Gegenwart, Handwörterbuch für Theologie und Religionswissenschaft, Dritte, völlig neu bearbeitete Auflage, Herausgegeben von Kurt Galling, Tübingen, 1962, VI / 1908-1909. (in German)
Eliade, Mircea. (2003) “Dinler Tarihine Giriş”. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. – 455. (in Turkish)
Gonda, Jan (1960) Die Religionen Indiens. I. Veda und aelterer Hinduismus. In der Reiche: Die Religionen der Menschheit Bd. 11, Stuttgart. – 369. (in German)
Gronemeyer, Reimer - Rakelmann, Georgia A. (1988). Die Zigeuner. Reisende in Europa, Köln. – 233. (in German)
Güngör, Erol (1990) Türk Kültürü ve Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Neşriyat. – 272. (in German)
Kaygılı, Osman Cemal (1939) Çingeneler (Roman), İstanbul: Etiman Kitapevi. – 256. (in Turkish)
Malkoç, Mustafa (1997) Bursada Din Anlayışı ve Din Eğitimi (Kızyabup, Alacahırka ve Demirkapı Mahalleleri Örneği), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yay›nlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa. (in Turkish)
Onur, Oral (1995) "Çingeneler", Tarih ve Toplum, Aylık Ansiklopedik Sözlük, cilt 23, say› 137, İstanbul Mayıs. – 272-277. (in Turkish)
Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lûgat (1981) Hazırlayanlar: Abdullah Yegin-Abdulkadir Badıllı-Hekimoğlu İsmail-İlhami Çalım, İstanbul: Turdav. – 2399. (in Turkish)
Özkan, Ali Rafet (2000) Türkiye Çingeneleri, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara: Kültür Bakanliği Yayinlari. – XI/143. (in Turkish)
Özkan, Ali Rafet - Kamalova, Feride Bolatkyzy - Baitenova, Nagima Zhaulybaikyzy - Kantarbaeva, Zhanna Yrinbasarovna (2019) The Effect of Sacred Sites in Kazakhstan on Society Their Place in the Conservation of National Identity, Journal for the Study of Religions and Ideologies, vol. 18, issue 54 (Winter 2019): 203-217.
Sakaoğlu, Necdet (1995) "Kırklareli'nde Gelenek Bolluğu Kakava Bayram›", Tarih ve Toplum. Aylık Ansiklopedik Dergi, cilt 23, sayı 137. pp. 290-293. (in Turkish)
Sarıkçıoğlu, Ekrem (1983) Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, İstanbul: Bayrak Yayimcilik. – 499. (in Turkish)
Tomasevic´, Nebojsa Bato - Djuric´, Rajko (1989) Roma. eine Rese in die verborgene Welt der Zigeuner, Aus dem Englischen von Uta Haas, Köln: VGS. – 288. (in German)
Tümer, Günay - Küçük, Abdurrahman (1997) Dinler Tarihi, 3. Baskı, Ankara: Ocak Yayınları. – 499. (in Turkish)
Vossen, Rüdiger (1983) Zigeuner: Roma, Sinti. Gitanos, Gypsies Zwischen Verfolgung und Romantisierung Katalog zur Ausstellung des Hamburgischen Museums für Völkerkunde, Frankfurt. – 351. (in German)
Yayan, Abdurrahman (1983) Orta Anadolu'da Çingenelerin Dinî ve İctimaî Hayatları, Yayınlanmamış Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Erzurum. (in Turkish)
Қосымша файлдар
Как цитировать
Özkan, A. (2023). Киелі жерлерге бару және мерекеге арналған ғұрыптар – Анадолы сығандарының рәсімдері. ҚазҰУ Хабаршысы, Дінтану сериясы, 34(2), 83–89. https://doi.org/10.26577//EJRS.2023.v34.i2.r9
Шығарылым
Бөлім
Шетелдік басылымдар
