Көші-қон процестеріндегі діннің рөлі: зерттеу дискурстары
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS20254115Аннотация
Мақалада қазіргі көші-қон процестеріндегі діннің рөлін және олардың өзара әрекеттесуін зерттеу контекстіндегі негізгі зерттеу дискурстарына шолу берілген. Бұл мәселенің өзектілігі көші-қон этно-демографиялық, саяси және мәдени шекараларға айтарлықтай әсер еткен адамзат қоғамдарының өмір сүруінің тарихи ерекшеліктерінен туындайды. Қазіргі көші-қон дискурсы діни фактор мәселесінде белсенді түрде күшейіп, қоғамдық-саяси мәселелер жазықтығына көшті. Мақаланың мақсаты көші-қондағы діннің өзара әрекеттесу мәселесіне негізгі зерттеу тәсілдеріне шолу болып табылады. Дін әлеуметтік институт ретінде адамдардың көші-қон тәжірибесі үшін шешуші мәнге ие болуда, дін мен көші-қон арасында теориялық негізделген байланыс орнатуға тырысады. Шетелдік зерттеушілердің ғылыми еңбектерінде пәнаралық өрістегі классикалық тәсілдер, сондай-ақ жаңа көзқарастар зерттелген. Бірқатар зерттеушілер виртуалды шындықты пайдалануға байланысты жаңа шекаралар мен қауымдастықтардың қалыптасуын ескере отырып, көші-қонның әсерінен діни кеңістіктің трансформациясын шығарады. Республикадағы көші-қон жағдайын талдаудың маңыздылығына ерекше назар аударылады, себебі мигранттар өз діни сенімдерін, әдет-ғұрыптары мен өмір салтын өздерімен бірге әкеліп, бұл қабылдаушы мемлекеттің әлеуметтік-саяси доктриналарына қайшы келетін түрлі салдарға әкелуі мүмкін, алайда екінші жағынан, баратын елдерді байытып, жаңа мәдениеттермен таныстырады және бейбіт қатар өмір сүру арқылы әлеуметтік келісімді нығайтады. Зерттеудің нәтижесі көші-қон этномәдени бірегейлікті сақтаудың бір түрі ретінде мигранттардың діни сәйкестендірілуінің күшеюіне әсер етеді. Тиісінше, көші-қон процестері зайырлы мемлекет үшін сын-қатер тудыруы мүмкін. Жұмыста дін және көші-қон институттарының өзара әрекеттесуін пәнаралық зерттеу, қазақстандық қоғамның орнықты дамуы мақсатында көші-қонның әлеуметтік аспектілерін кешенді талдау қажеттілігі туралы қорытындылар жасалды.
Түйін сөздер: көші-қон, көші-қонды зерттеулер, интеграция, діни сәйкестендіру, діни жағдай.
