Буддизмнің діни тармақтары: Тайвандағы гуманистік буддизм (Қытай)

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.26577//EJRS20254228
        22 0

Аннотация

Бұл мақалада гуманистік буддизм қозғалысының пайда болуы мен эволюциясы қарастырылады, оның қазіргі дәуірдегі әлеуметтік өзгерістер мен мәдени өзгерістерге реакциясы қарастырылады. Қозғалыстың негізгі мақсаты – дәстүрлі буддизмнің негізгі ілімдерін қазіргі заманғы әлеуметтік қажеттіліктерге сәйкес қайта түсіндіру арқылы жаңғырту, сол арқылы Қытай мен Тайваньдағы буддизм тәжірибесін модернизациялауға және ізгілендіруге ықпал ету. Тайваньдағы гуманистік буддизмнің тарихын қарастыра отырып, мақала заманауи өмірмен резонанс тудыратын буддизмнің әлеуметтік белсенді, қолжетімді түрін дамытуға әсерін тигізді. Сонымен қатар, бұл зерттеу буддизмнің ерекше мәдени инклюзивтілігі мен әлеуметтік әмбебаптығын басқа әлемдік діндермен салыстырады, оның әртүрлі мәдени контексттерге ерекше бейімделуін көрсетеді. Жұмыстың ғылыми маңызы – буддизмнің әлеуметтік белсенді және мәдени тұрғыда инклюзивті формасының қалыптасу жолдарын ашып көрсетуінде, ал тәжірибелік маңызы – осы үрдістердің заманауи дінтану, мәдениеттану және әлеуметтану салаларына тигізетін ықпалын негіздеуде. Зерттеу барысында салыстырмалы-талдамалық әдіс пен тарихи-мәдени сараптама тәсілдері қолданылды. Негізгі нәтижелерге гуманистік буддизмнің Тайвань қоғамындағы орны, оның заманауи өмір салтымен үндестігі және халықтың мәдени, діни дәстүрлеріне әсері жатады. Сондай-ақ, буддизмнің әлеуметтік әмбебаптығы мен әртүрлі мәдени контексттерге бейімделу қабілеті ерекше назарға алынды. Авторлар буддизмнің басқа әлемдік діндерге қарағанда жоғары бейімделу әлеуетін ескере отырып, гуманистік буддизмнің Тайвань қоғамында дін мен мәдениеттің өзара ықпалдастығын терең түсінуге жол ашатынын және заманауи қоғамдағы трансформациялық рөлін айқындады. Қолжеткізілген нәтижелер діннің әлеуметтік интеграциядағы, мәдени сәйкестік пен тұрақтылықты қалыптастырудағы мүмкіндіктерін көрсетіп, гуманистік буддизмді қазіргі заманғы діндер ішіндегі маңызды феномен ретінде сипаттауға мүмкіндік береді.

Түйін сөздер: Тайваньдағы буддизм, гуманистік буддизм, модернизация, мәдени толеранттылық, қоғам

Авторлардың биографиясы

Г. Әділжан, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан

Әділжан Гүлдана (корреспондент автор) – әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті философия және сасаттану факультеті дінтану және мәдениеттану кафедрасының PhD докторанты (Алматы, Қазақстан, e-mail: adiljanguldana@gmail.com).

Н. Мұқан, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан

Мұқан Нұрзат – PhD, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті философия және сасаттану факультеті дінтану және мәдениеттану кафедрасының аға оқытушысы (Алматы, Қазақстан, e-mail: Mukan.nurzat@gmail.com).

Ұ. Қамысбек , Нұр-Мүбарак Египет ислам мәдениеті университеті, Алматы, Қазақстан

Қамысбек Ұларбек – Нұр-Мүбарак Египет ислам мәдениеті университеті ислам ғылымдары факультеті дінтану кафедрасының PhD докторанты (Алматы, Қазақстан, e-mail: Kamysbek.2020@gmail.com).

Как цитировать

Әділжан G., Мұқан N., & Қамысбек U. (2025). Буддизмнің діни тармақтары: Тайвандағы гуманистік буддизм (Қытай). ҚазҰУ Хабаршысы, Дінтану сериясы, 42(2). https://doi.org/10.26577//EJRS20254228