Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы цифрлық салада: дінтанулық талдау

Авторлар

  • A. Карыбаева Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-8203-8277
  • Д. Дүйсенбі Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0009-0007-1069-3997
  • Д. Пардабеков Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Астана, Қазақстан https://orcid.org/0009-0007-2636-1065
  • Р. Сәрсебаева Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0009-0007-2884-7325

DOI:

https://doi.org/10.26577//EJRS20254338
        17 0

Аннотация

Діни институттарды цифрландыру қазіргі заманның маңызды құбылысы болып табылады, әсіресе дін мен мемлекет арасындағы қатынастардың тарихи күрделі конфигурациясы бар елдерде. Посткеңестікте ислам мемлекеттік бақылаумен және «қалыпты» қозғалысты қолдаумен қатар жүретін институционалдық жаңғыру кезеңін бастан кешіруде. Цифрлық технологиялар діни коммуникацияларды, соның ішінде исламдық тәжірибелерді түрлендіруде. Мақалада Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының (ҚМДБ) muftyat.kz ресми сайтындағы цифрлық қатысуына дінтану сараптамасы қарастырылған. Сайттың институционалдық, теологиялық және әлеуметтік-мәдени дискурсы, сондай-ақ оның қазақстандық мұсылмандардың болмысын қалыптастырудағы рөлі талданады. Авторлар Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының цифрлық кеңістіктегі қызмет ету ерекшеліктерін және оның онлайн қызметі қазіргі қазақстандық қоғамда діни бірегейлікті, діни білім мен беделді қалыптастыруға қаншалықты ықпал ететінін түсінуге тырысады. Діни тұрақтылық жалпы қоғам үшін, соның ішінде киберкеңістік үшін маңызды. Мұнда дәстүрлі институттар ресми статусы жоқ, бірақ дәстүрлі нормалардың сәтсіздігіне немесе олардың құқықтық ымыраға келуіне жауап ретінде мезгіл-мезгіл белсенділік танытатын радикалды, маргиналды немесе бейресми діни ағымдарға тап болады. ҚМДБ-ның ресми сайты мемлекет, дін және қоғамның өзара әрекеттесу тетіктерін хабарлайтын өкілді ақпарат көзі болып табылады.

Түйін сөздер: онлайн дін, цифрландыру, ислам, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы (ҚМДБ), интернет.

Авторлардың биографиясы

A. Карыбаева, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан

Кәрібаева Айнұр Несібекқызы (корреспондент автор) – ғылыми қызметкер, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті философия және саясаттану факультеті дінтану және мәдениеттану кафедрасының аға оқытушысы (Алматы, Қазақстан, e-mail: karybaeva.ainur@gmail.com).

Д. Дүйсенбі, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан

Дүйсенбі Динара Темірбайқызы – әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті философия және саясаттану факультеті дінтану және мәдениеттану кафедрасының оқытушысы (Алматы, Қазақстан, e-mail: dduysenbi@gmail.com).

Д. Пардабеков , Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Астана, Қазақстан

Пардабеков Диас Анатольевич – PhD докторант, заведующий сектором исследований дебюрократизации, антикоррупционной культуры и этики Академии государственного управления при Президенте Республики Казахстан (Астана, Казахстан, e-mail: d87070655555@gmail.com).

Р. Сәрсебаева, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан

Сәрсебаева Рауан Аманқызы – әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті философия және саясаттану факультеті дінтану және мәдениеттану кафедрасының PhD докторанты. (Алматы, Қазақстан, e-mail: rauanasars@gmail.com).

Қосымша файлдар

Как цитировать

Карыбаева A., Дүйсенбі D., Пардабеков D., & Сәрсебаева R. (2025). Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы цифрлық салада: дінтанулық талдау. ҚазҰУ Хабаршысы, Дінтану сериясы, 43(3), 76–90. https://doi.org/10.26577//EJRS20254338

Шығарылым

Том 43 № 3 (2025): ҚазҰУ Хабаршысы, Дінтану сериясы

Бөлім

Дінтану