Діни антропология контексіндегі «кемел адам» идеясы: ислам мистицизмі мен мәдениетаралық үндестік

Аннотация

Бұл мақалада діни антропология контексінде ислам мистицизмі аясындағы "кемел адам" (insān al-kāmil) идеясы тарихи-философиялық тұрғыдан қарастырылады. Зерттеу барысында сопылық ілімдегі рухани кемелдікке жету жолдары, оның негізгі кезеңдері мен антропологиялық мазмұны талданады. Мақаланың мақсаты – сопылықтағы кемел адам концепциясының діни мәнін, рухани тәжірибесін, сондай-ақ мәдениетаралық үндестік аясындағы орнын анықтау. Зерттеу негізгі бағыт ретінде сопылықтағы адамгершілік пен рухани кемелдік идеяларын, сондай-ақ бұл идеялардың неоплатонизм, үнді сопылығы мен басқа да діни-философиялық жүйелермен ұқсастықтарын қарастырады. Жұмыстың ғылыми маңызы – ислам діні аясындағы адам концепциясын түсіндіруде сопылықтың ерекше рөлін көрсету. Тәжірибелік мәні – сопылық рухани тәжірибесін қазіргі замандағы рухани-этикалық тәрбие мен діни білім беру үрдістерінде қолдану мүмкіндігінде. Зерттеу әдіснамасы ретінде мәтіндік және дінтанулық талдау, салыстырмалы-тарихи әдіс, герменевтикалық және мәдени-философиялық тәсілдер пайдаланылды. Жұмыста әл-Ғазали, Ибн Араби, Махмуд Шабистари секілді ойшылдардың еңбектері негізінде сопылықтағы рухани жолдың мазмұны мен құрылымы талданды. Зерттеу нәтижесі ретінде сопылықтағы кемел адам образы – Құдаймен рухани үндестікті мақсат тұтқан, өзін-өзі тәрбиелеу мен тазаруға ұмтылған тұлға ретінде сипатталды. Бұл мақала ислам дініндегі рухани-этикалық ойдың дамуына ғылыми үлес қосады және қазіргі рухани-мәдени дискурста тәжірибелік қолдану мүмкіндігіне ие.

Түйін сөздер: кемел адам, сопылық ілімі, ислам мистицизмі, діни антропология, рухани кемелдік