Проблема религиозной грамотности в тридцать восьмом слово назидания Абая
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2023.v35.i3.r3Ключевые слова:
Абай, тридцать восьмое слово назидания, религиозная грамотность, Матуриди, Атрибуты АллахаАннотация
Среди 45 слов назидания Абая Кунанбайулы самым большим является тридцать восьмое слово назидания. В содержании этого слова назидания можно найти и арабские слова, и аяты Корана, и хадисы Пророка Мухаммада. Абай Кунанбайулы признан поэтом, мыслителем и философом. Однако, если мы посмотрим на слова назидания Абая, то увидим, что он был также глубок в вопросе религии, а также дал свое объяснение словам Бога и хадисам Пророка. 38-я слова назидания Абая содержит важные выводы, касающиеся религиозной грамотности. В данном исследовании на основе 38 слово назидания Абая выделяются богословские и религиозные воззрения, а также комплексно анализируется уровень религиозной грамотности в ту эпоху и современное положение. В своей словах назидания Абай предлагает меру уровня религиозности и религиозной грамотности людей, и это можно назвать собственной формулой Абая. Абай указывает на религиозные недостатки того периода, в котором он жил, и акцентирует внимание на важности религиозной грамотности. Абай пытался объяснить это согласно ханафитско-матуридской традиции. В качестве основного источника в исследовании использовалась 38-я слова назидания Абая.
Ключевые слова: Абай, тридцать восьмое слово назидания, религиозная грамотность, Матуриди, Атрибуты Аллаха.
Библиографические ссылки
Әдебиеттер
Ғарифолла Е. (1994) Хакім Абайдың даналық дүниетанымы. – Алматы: Aтамұра. - 200.
Ebû Mansûr el-Mâturîdî (2017) Kitâbü’t-Tevhîd. (Bekir Topaloğlu, Muhammed Aruçi). – Ankara: Түркия діни қоры баспасы. – 580.
İmam Beyhaki (2019) Allah'ın İsim ve Sıfatları. 1024 sayfa. – İstanbul: Ocak Yayıncılık. – 1024.
Kunanbayev A. (2014) Nasihatler «Kara Sözler» (çeviren: Zafer Kibar). – İstanbul: Türk Dünyası Vakfı. – 157.
Topaloğlu, B. (2021) Ebû Mansûr el-Mâturîdî, Tevilatü’l Kuran. ІV cilt. – İstanbul: Ensar Neşriyat. – 464.
Әліпхан М.К. (2020) Адамгершілік ілімі және Хәкім Абай. – Алматы: Қазақ кітабы. – 480.
Дәдебаев Ж. (2015) Абайтану. Таңдамалы еңбектер. І том. – Алматы: Қазақ университеті. – 210.
Исмайл Чалышкан (2016) Тәпсір әдістемесі. – Анкара: Ankara Okulu Yayınları. – 224.
Кадир Гүнеш (2011) Арапша-Түрікше сөздік. – Ыстанбұл: Мектеп иайынлары. – 1344.
Кенжетай Д. (2008) Қожа Ахмет Ясауи дүниетанымы. – Алматы: Арыc, –360.
Кенжетаев Д (2020) Ханафи құқық мектебі және қазақ діни танымы. – Түркістан, 2020. – Б. 161.
Құдайбердиев Ш. (1988) Шығармалары / Өлеңдер, дастандар, қара сөздер. – Алматы: Жазушы. – 650.
Құнанбаев А. (1977) Шығармаларының екі томдық жинағы. ІІ том. – Алматы: Ғылым. – 312.
Құнанбаев А. (2005) Өлеңдер, поэмалар, аудармалар мен қара сөздер. – Алматы: Жібек жолы – 488.
Мырзахметов M. (1993) Абайдың адамгершілік мұраттары. – Алматы: Рауан, - 278.
Мырзахметов М. (1994) Абайтану тарихы. – Алматы: Ана тілі. – 191.
Мырзахметұлы М., Шойынбет Ж., Әліпхан М. (2009) Абай мұрасының өзекті мәселелері. – Алматы: Абай атындағы ҚазҰПУ. – 140.
Оразалы С. (2016). Абай және қазақ елінің болашағы. – Алматы: Ақбота. – 216.
Палтөре Ы. (2012) «Абай Құнанбайұлының шығармаларында Құран және хадис мәтіндерінің интерпретациялануы» атты диссертация. – Алматы. – 232.
Палтөре Ы. (2012) Абай шығармаларындағы иман концептісінің Құран және Хадис мәтіндерімен байланысы. ҚазҰУ хабаршысы, Шығыстану сериясы. № 3 (60). – 94-98.
Сейтбеков С. (2011) Иман негіздері. – Алматы: Ислам мәдениеті мен білімін қолдау қоры. – 376.
References
Alipkhan М.К. (2020) Аdamgershilik ilimi jane Hakim Abay [Moral teaching and Hakim Abay]. – Аlmaty: Qazaq Kitaby Press. – 480. (in Kazakh)
Ebû Mansûr el-Mâturîdî (2017) Kitâbü’t-Tevhîd [Kitab al-Tawhid]. (edited by: Bekir Topaloğlu, Muhammed Aruçi). – Ankara: Publications of the religious foundation of Turkey. – 580. (in Turkish)
Dadebaev J. (2015) Abaytanu. Tandamalı enbekter. I tom. – Almatı: Qazaq universiteti. – 210. (in Kazakh)
Garifolla E.(1994) Hakim Abaydın danalıq dünietanımı. – Almatı: Atamura. - 200.
İmam Beyhaki (2019) Allah'ın İsim ve Sıfatları [Allah's Names and Attributes]. – İstanbul: Ocak Yayıncılık. – 1024. (in Turkish)
Ismail Caliskan (2016) Тafsir adistemesi [Methodology of Tasfir]. – Аnkara: Ankara Okulu Yayınları. – 224. (in Turkish)
Kadir Güneş. (2011) Arapça-Türkçe Sözlük. – İstanbul: Mektep Yayınları. – 1344. (in Turkish)
Kenjetay D. (2008) Qoja Axmet Yasawi dünietanımı. – Almatı: Arıs, –360. (in Kazakh)
Kenjetay D. (2020) Hanafi quqık mektebi jane qazaq dini tanımı. – Turkıstan, – 161. (in Kazakh)
Kunanbayev A. (2005) Olender, poemalar, audarmalar men qara sozder [Poems, interpretations and obscenities]. – Аlmaty: Zhibek zholy. – 488. (in Kazakh)
Kunanbayev А. (1977) Shygarmalarinin eki tomdyq jinagy vol. ІІ. – Аlmaty: Gylym. – 312. (in Kazakh)
Kunanbayev А. (2014). Nasihatler «Kara Sözler» (çeviren: Zafer Kibar). – İstanbul: Türk Dünyası Vakfı. – 157. (in Turkish)
Myrzahmetov M. (1993) Abaydın adamgerşilik murattarı. – Almatı: Rauan, - 278. (in Kazakh)
Myrzahmetov М. (1994) Аbaytanu tarihy [History of Abay studies]– Аlmaty: Ana tili. – 191. (in Kazakh)
Myrzahmetuly М., Shoyinbet Zh, Alipkhan М. (2009) Аbay murasinin ozekti maseleleri [The main problems of the Abay heritage]. – Аlmaty: Abay University Press. – 140. (in Kazakh)
Orazaly Sabden. (2016) Аbay jane qazaq elinin bolashagy [Abay and the future of Kazakh]. – Аlmaty: Akbota. – 216. (in Kazakh)
Paltore Y. (2012). «Ab ay Qunanbayulinin shigarmalarinda Quran hane hadis matinderinin interpretatsiyalanui» atty dissertatsiya [a dissertation work on Interpretation of the texts of the Koran and Hadith in the works of Abay Kunanbayuly]. – Аlmaty, – 232. (in Kazakh)
Paltөre Y. (2012) Abaj shygarmalaryndagy iman konceptіsіnіng Kuran zhәne Hadis mәtіnderіmen bajlanysy [The relationship of the concept of faith in the works of Abai with the texts of the Koran and Hadith]. Bulletin of KazNU, Oriental Studies Series. № 3 (60). – 94-98. (in Kazakh)
Qudayberdiyev Sh. (1988) Şigarmalari / Olender, dastandar, qara sozder [Works / Poems, epics, obscenities]. – Аlmaty: Zhazushy. – 650. (in Kazakh)
Seitbekov S. (2011) Iman negіzderі [The Basics of Faith]. – Almaty: İslam madeniyeti men bilimin koldau kori. – 376. (in Kazakh)
Topaloğlu B. (2021) Ebû Mansûr el-Mâturîdî, Tevilatü’l Kuran. ІV cilt. [Abu Mansur al-Maturidi, Tawilatul Quran. Volume IV]. – İstanbul: Ensar Neşriyat. – 464. (in Turkish)
Ғарифолла Е. (1994) Хакім Абайдың даналық дүниетанымы. – Алматы: Aтамұра. - 200.
Ebû Mansûr el-Mâturîdî (2017) Kitâbü’t-Tevhîd. (Bekir Topaloğlu, Muhammed Aruçi). – Ankara: Түркия діни қоры баспасы. – 580.
İmam Beyhaki (2019) Allah'ın İsim ve Sıfatları. 1024 sayfa. – İstanbul: Ocak Yayıncılık. – 1024.
Kunanbayev A. (2014) Nasihatler «Kara Sözler» (çeviren: Zafer Kibar). – İstanbul: Türk Dünyası Vakfı. – 157.
Topaloğlu, B. (2021) Ebû Mansûr el-Mâturîdî, Tevilatü’l Kuran. ІV cilt. – İstanbul: Ensar Neşriyat. – 464.
Әліпхан М.К. (2020) Адамгершілік ілімі және Хәкім Абай. – Алматы: Қазақ кітабы. – 480.
Дәдебаев Ж. (2015) Абайтану. Таңдамалы еңбектер. І том. – Алматы: Қазақ университеті. – 210.
Исмайл Чалышкан (2016) Тәпсір әдістемесі. – Анкара: Ankara Okulu Yayınları. – 224.
Кадир Гүнеш (2011) Арапша-Түрікше сөздік. – Ыстанбұл: Мектеп иайынлары. – 1344.
Кенжетай Д. (2008) Қожа Ахмет Ясауи дүниетанымы. – Алматы: Арыc, –360.
Кенжетаев Д (2020) Ханафи құқық мектебі және қазақ діни танымы. – Түркістан, 2020. – Б. 161.
Құдайбердиев Ш. (1988) Шығармалары / Өлеңдер, дастандар, қара сөздер. – Алматы: Жазушы. – 650.
Құнанбаев А. (1977) Шығармаларының екі томдық жинағы. ІІ том. – Алматы: Ғылым. – 312.
Құнанбаев А. (2005) Өлеңдер, поэмалар, аудармалар мен қара сөздер. – Алматы: Жібек жолы – 488.
Мырзахметов M. (1993) Абайдың адамгершілік мұраттары. – Алматы: Рауан, - 278.
Мырзахметов М. (1994) Абайтану тарихы. – Алматы: Ана тілі. – 191.
Мырзахметұлы М., Шойынбет Ж., Әліпхан М. (2009) Абай мұрасының өзекті мәселелері. – Алматы: Абай атындағы ҚазҰПУ. – 140.
Оразалы С. (2016). Абай және қазақ елінің болашағы. – Алматы: Ақбота. – 216.
Палтөре Ы. (2012) «Абай Құнанбайұлының шығармаларында Құран және хадис мәтіндерінің интерпретациялануы» атты диссертация. – Алматы. – 232.
Палтөре Ы. (2012) Абай шығармаларындағы иман концептісінің Құран және Хадис мәтіндерімен байланысы. ҚазҰУ хабаршысы, Шығыстану сериясы. № 3 (60). – 94-98.
Сейтбеков С. (2011) Иман негіздері. – Алматы: Ислам мәдениеті мен білімін қолдау қоры. – 376.
References
Alipkhan М.К. (2020) Аdamgershilik ilimi jane Hakim Abay [Moral teaching and Hakim Abay]. – Аlmaty: Qazaq Kitaby Press. – 480. (in Kazakh)
Ebû Mansûr el-Mâturîdî (2017) Kitâbü’t-Tevhîd [Kitab al-Tawhid]. (edited by: Bekir Topaloğlu, Muhammed Aruçi). – Ankara: Publications of the religious foundation of Turkey. – 580. (in Turkish)
Dadebaev J. (2015) Abaytanu. Tandamalı enbekter. I tom. – Almatı: Qazaq universiteti. – 210. (in Kazakh)
Garifolla E.(1994) Hakim Abaydın danalıq dünietanımı. – Almatı: Atamura. - 200.
İmam Beyhaki (2019) Allah'ın İsim ve Sıfatları [Allah's Names and Attributes]. – İstanbul: Ocak Yayıncılık. – 1024. (in Turkish)
Ismail Caliskan (2016) Тafsir adistemesi [Methodology of Tasfir]. – Аnkara: Ankara Okulu Yayınları. – 224. (in Turkish)
Kadir Güneş. (2011) Arapça-Türkçe Sözlük. – İstanbul: Mektep Yayınları. – 1344. (in Turkish)
Kenjetay D. (2008) Qoja Axmet Yasawi dünietanımı. – Almatı: Arıs, –360. (in Kazakh)
Kenjetay D. (2020) Hanafi quqık mektebi jane qazaq dini tanımı. – Turkıstan, – 161. (in Kazakh)
Kunanbayev A. (2005) Olender, poemalar, audarmalar men qara sozder [Poems, interpretations and obscenities]. – Аlmaty: Zhibek zholy. – 488. (in Kazakh)
Kunanbayev А. (1977) Shygarmalarinin eki tomdyq jinagy vol. ІІ. – Аlmaty: Gylym. – 312. (in Kazakh)
Kunanbayev А. (2014). Nasihatler «Kara Sözler» (çeviren: Zafer Kibar). – İstanbul: Türk Dünyası Vakfı. – 157. (in Turkish)
Myrzahmetov M. (1993) Abaydın adamgerşilik murattarı. – Almatı: Rauan, - 278. (in Kazakh)
Myrzahmetov М. (1994) Аbaytanu tarihy [History of Abay studies]– Аlmaty: Ana tili. – 191. (in Kazakh)
Myrzahmetuly М., Shoyinbet Zh, Alipkhan М. (2009) Аbay murasinin ozekti maseleleri [The main problems of the Abay heritage]. – Аlmaty: Abay University Press. – 140. (in Kazakh)
Orazaly Sabden. (2016) Аbay jane qazaq elinin bolashagy [Abay and the future of Kazakh]. – Аlmaty: Akbota. – 216. (in Kazakh)
Paltore Y. (2012). «Ab ay Qunanbayulinin shigarmalarinda Quran hane hadis matinderinin interpretatsiyalanui» atty dissertatsiya [a dissertation work on Interpretation of the texts of the Koran and Hadith in the works of Abay Kunanbayuly]. – Аlmaty, – 232. (in Kazakh)
Paltөre Y. (2012) Abaj shygarmalaryndagy iman konceptіsіnіng Kuran zhәne Hadis mәtіnderіmen bajlanysy [The relationship of the concept of faith in the works of Abai with the texts of the Koran and Hadith]. Bulletin of KazNU, Oriental Studies Series. № 3 (60). – 94-98. (in Kazakh)
Qudayberdiyev Sh. (1988) Şigarmalari / Olender, dastandar, qara sozder [Works / Poems, epics, obscenities]. – Аlmaty: Zhazushy. – 650. (in Kazakh)
Seitbekov S. (2011) Iman negіzderі [The Basics of Faith]. – Almaty: İslam madeniyeti men bilimin koldau kori. – 376. (in Kazakh)
Topaloğlu B. (2021) Ebû Mansûr el-Mâturîdî, Tevilatü’l Kuran. ІV cilt. [Abu Mansur al-Maturidi, Tawilatul Quran. Volume IV]. – İstanbul: Ensar Neşriyat. – 464. (in Turkish)
Дополнительные файлы
Как цитировать
Temirkhanov, B., & Abzhalov, S. (2023). Проблема религиозной грамотности в тридцать восьмом слово назидания Абая. Вестник КазНУ, Серия Религиоведение, 35(3), 28–39. https://doi.org/10.26577//EJRS.2023.v35.i3.r3
Выпуск
Раздел
Религиоведение
