Міржақып Дулатұлы «Қарағым» термесін исламтанулық талдау
DOI:
https://doi.org/10.26577/EJRS.2020.v23.i3.r4Кілттік сөздер:
Міржақып Дулатұлы, дін, ислам, тәрбие, термеАннотация
Ғылыми мақалада Міржақып Дулатұлының «Қарағым» еңбегі исламтанулық тұрғыда қарастырылып, Құрaн Кәрімдегі сүре, aяттaр aрқылы, пaйғaмбaрымыз бен сaқaбaлaрдың қaлдырғaн өсиеттері негізінде тaлдaу жaсaлғaн. Авторлар терме жолдaрын діни уaғыздaр мен aяттaр aрқылы түсіндіруге талпынған. Әдебиет болмысы шығaрмaшылық, aл діннің негізінде сенім жaтқaндaрымен ерекшеленеді. Құран кәрімнің алты жүзден астам жерінде білім жайлы айтылған. Ислам дінінің басты мұраты – білім кәусарымен әрбір мұсылман баласын діни әрі дүнияуи ілімдермен сусындандыру. Міржақып Дулатұлы шығармашылығында дін тақырыбынан қалыс қалмаған. Еңбектерінде қазақ халқын діни білімсіздіктен аулақ болуға шақырды. Мaқaлa, терме сөздерін aят, сүре сөздерімен негіздеп, рaстaу aрқылы термедегі құлшылық ету мaңыздылығын, Аллaның жaлғыз екенін, пенденің жaқсы және жaғымсыз қaсиеттерін aжырaтып көрсетуді көздейді. Қазақ әдебиеті үлгілеріндегі діни насихат, жастарға үлгі формасында келетін туындылардың молдығы халқымыздың көне замандардан-ақ жас ұрпаққа діни білім беріп, исламның үлгі долын үгіт еткенін көреміз. Әдеби мұралардағы діни сарындар мен шариғат, дін мәселелері кейінгі ұлттық әдебиеттің даму бағыты менкөркемдік деңгейін айқындап берді. Міржақып Дулатұлы секілді зар-заман ақындары мен ағартушы-демократтық бағытты ұстанған зиялылардың, сондай-ақ діни әдебиет өкілдерінің шығармашылығында дін тақырыбы, шариғат мәселесі, ислам ахлағының діни-әлеуметтік мәні сияқты қоғамдық маңызы зор мәселелер әр қырынан көрініп тұрды.
Библиографиялық сілтемелер
Алтай Х. Құран Кәрим қазақша мағына және түсінігі. – Медине: Құран Шәриф басым комбинаты, 1991. – 674 б.
Әкімханов А., Анарбаев Н. Құран Кәрім (қазақша түсіндірмелі аударма)/ ауд. – Алматы: Көкжиек, 2015. – 624 б.
Дулатұлы М. Терме. Қарағым // Коммунизм таңы. – 1990. – 20 қаңтар.
Ей Балам / Құрастыған: Вели Көле. – Алматы: Ұлы Мұра, 2014. – 34 б.
Исламұлы М. Пайдалы кеңестер – 2 / Түрік тілінен аударған Тайтелеев Ф., жауапты редактор Нұруллаһ Қожа. – Шымкент: Нұрдана - LTD, 2010. – 168 б.
Қазақстан Мұсылмандары діни басқармасының 2015 жылға арналған жұма уағыздарының мәтіні. – Алматы, 2015. – 584 б.
Қайрат И. Хадистер және түсінігі / ауд. Кітап 2. – Алматы: Шапағат-Нұр, 2004. – 70 б.
Қасиетті Құран және тіліндегі мағыналық аудармасы ауд. С.З. Ибадуллаев. –Алматы, 2015. – 774 б.
Құнанбаев А. Шығармаларының толық жинағы. – Алматы: Ғылым, 1954. – 321 б.
Құран Кәрім. Мағыналар және түсіндірмелерінің /тәпсірінің/ аудармасы. – Алматы, 2013. –776 б.
Сахих Әл-Бұхари ықшамдалған нұсқасы / ауд. Ү.Шойбек, Қ.Қыдыралыұлы.-Алматы: «Кәусар-саяхат» ЖШС, 2007. – 927 б.
References:
Akzhy Gurol. Qurannyng algashky buirygy / Gurol Akzhy. – Almaty: Kokzhiyek, 2014. – 236 b.
Altai H. Құran Karim kazaksha magyna zhane tusіnіgі. – Medine: Quran Sharif basym kombinaty, 1991. – 674 b.
Akіmhanov A., Anarbaev N. Quran Karіm (kazaksha tusіndіrmelі audarma)/ aud. – Almaty: Kokzhiek, 2015. – 624 b.
Dulatuly M. Termt. Karagym // Kommunizm tangy. – 1990. – 20 kantar.
Ei Balam / Qurastygan: Veli Kөle. – Almaty: Uly Mura, 2014. – 34 b.
Zhuma uagyzy. 2 kіtap. – Almaty, 2014. – 408 b.
Islamuly M. Paidaly kengester – 2 / Turіk tіlіnen audargan Taiteleev F., zhauapty redaktor Nurullaһ Kozha. – Shymkent: Nurdana - LTD, 2010. – 168 b.
Kazakhstan Musylmandary dini baskarmasinin 2015 zhilga arnalgan zhuma uagyzdarining matini. – Almaty, 2015. – 584 b.
Қairat I. Hadister zhәne tүsіnіgі / aud. Kіtap 2. – Almaty: Shapagat-Nur, 2004. – 70 b.
Qasiettі Quran zhәne tіlіndegі magynalyk audarmasy / aud. S.Z. Ibadullaev. –Almaty, 2015. – 774 b.
Qunanbaev A. Shygarmalarynyng tolyk zhinagy. – Almaty: Gylym, 1954. – 321 b.
Quran Kәrіm. Magynalar zhane tusіndіrmelerіnіng /tapsіrіnің/ audarmasy. – Almaty, 2013. –776 b.
Sahih Al-Buhari ykshamdalgan nuskasy / aud. Ү.Shoibek, K.Kydyralyuly.-Almaty: «Kausar-sayahat» ZhShS, 2007. – 927 b.
