Кибержихад: ғаламтордағы терроризмнің көрінісі
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2021.v27.i3.r7Кілттік сөздер:
киберкеңістік, интернет, кибертерроризм, ақпараттық қоғам, физиологиялық соғысАннотация
Бүгінгі күнде ғаламтор желісі адамдар арасында жылдам насихатталумен, жаппай қолданылумен қатар, мәдениеттің интеграторына айналып та үлгерді, бұл дегеніміз бизнес, тұтынушы мен үкімет арасындағы байланыс құралы. Алайда, қолданушылардың саны артқан сайын, оны бастапқы мақсатында қолданудан ауытқу жағдайлары да өсе түсті. Атап айтқанда, бұл қатарда порнография, зорлық-зомбылықты жаппай насихаттайтын контентті қамтыды, сондай-ақ әр түрлі экстремистік, террористік ұйымдардың көздеген жасырын мақсаттарының әсері де болды. Әр түрлі жасырын, саяси мақсаттарға ұмтылған топтар бұл желіні өздерінің үгіт-насихат немесе байланыс құралы сипатындағы жұмыстарын жүргізуге, өз тараптастары, жақтастарымен қарым-қатынасқа түсуге, не істеп жатқандары туралы жұртшылықты хабардар етуге, тіпті интернеттің көмегімен өз істерін жүзеге асыруға қолдана бастады. Сондай-ақ, мақалада киберкеңістікте орын алып жатқан кибержихад пен кибертерроризм бойынша оларға ғылыми көзқарастар негізінде қорытындылар мен ұсыныстар берілген. Мұнда ислам терминінің дұрыс қолданылуы және араб тілінен алынған «жиһад» сөзінің мәнін айқындау үшін кейбір ойлар мен қысқаша мәліметтер берілген. Зерттеуді жүргізу, көзделген мақсатқа, нәтижеге жету барысында салыстыру мен герменетикалық талдау әдістері қолданылды.
Түйін сөздер: киберкеңістік, интернет, кибертерроризм, ақпараттық қоғам, физиологиялық соғыс
Библиографиялық сілтемелер
Alexander, L. M. (2019). Terrorism: Theory and practice. – NY: Routledge. – 296.
Denning, E. D (2000). Cyberterrorism. 1-10. Available from:
https://calhoun.nps.edu/bitstream/handle/10945/55351/Denning_Dorothy_2000_cyberterrorism.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Onwudiwe, I. D. (2018). The globalization of terrorism. Routledge. – 190.
Osman, K., Alarood, A., Jano, Z., Ahmad, R., Manaf, A. A., & Mahmoud, M. (2019) A Conceptual Model of Cyberterrorists’ Rhetorical Structure in Protecting National Critical Infrastructure. In International Conference on Smart Innovation, Ergonomics and Applied Human Factors (pp. 421-427). Springer, Cham.
Rahimjonov, D. (2019) The importance of social rehabilitation of people who have fallen under the influence of extremist ideas in the process of globalization. The Light of Islam, 2019(1), 12.
Seed, D. (2019) EMP and Cyberterrorism. In US Narratives of Nuclear Terrorism Since 9/11. – London: Palgrave Macmillan. – 233-270.
Topal, R. (2019) A cyber-psychological and behavioral approach to online radicalization. In Multigenerational Online Behavior and Media Use: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications. IGI Global. – 1031-1042.
Umarov, B. (2018) psychological problems of prevention of extremism and terrorism among young people. The Light of Islam, 2018 (1). – 23.
Vacca, J. R. (Ed.) (2019) Online Terrorist Propaganda, Recruitment, and Radicalization. - Boca Raton: CRC Press. – 532.
Weimann, G. (2004) Cyberterrorism. How real is the threat? December 2004. www.usip.org/
Weimann, G. (2004a) How modern terrorism uses the internet. March 2004. Special report. https://www.usip.org/sites/default/files/sr116.pdf
Zhaholatga qarshi ma’rifat (2019) [Enlightenment against ignorance]– Toshkent: "O’zbekiston halqaro islom akademijasi" nashrijot-matbaa birlashmasi. – 120.
