Діни қауымдастықтардың интернет-кеңістігіндегі ақпараттық-насихаттық қызметі
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2022.v29.i1.r3Кілттік сөздер:
ақпараттық-насихаттық қызмет, діни қауымдастық, діни бірлестік, интернет-кеңістігі, үгіт-насихатАннотация
Мақалада діни қауымдастықтар мен бірлестіктердің интернет-кеңістігіндегі ақпараттық-насихаттық қызметінің ерекшеліктері қарастырылады. «Ақпарат» және «насихат» ұғымдарының мәні талданады, ақпарттық-насихаттық қызмет туралы әлеуметтік-құқықтық дискурс негізінде зерделенеді. Діни қауымдастықтар мен бірлестіктердің үгіт-насихаттарының интернет-кеңістігіндегі тәсілдері және ерекшеліктері сараланады. Ақпарттық-насихаттық қызметтің сипаттық белгілері мен шектен шыққан әрекеттерінен төнген қауіп-қатерлер ашылады. Елімізде қызметіне сотпен шектеу қойылған діни-экстремистік және террористік ұйымдардың интернет арналары арқылы үгіт-насихат жүргізу ерекшеліктері, жақтастарын қашықтан ақпараттандыру тәсілі туралы мәселелер қарастырылады. Сондай-ақ ғылыми мақалада діни қауымдастықтар өз идеологияларының интернет-кеңістігінде таралуына ықпал ететін үгіт-насихаттарға аса көңіл бөлетіндігі және ақпарат тарататын медиа-сайттар құруды жөн санайтындығы туралы айтылады. Діни қауымдастықтар мен бірлестіктердің мақсаттары мен міндеттерін жүзеге асырудың нәтижесі болып табылатын діни ақпараттық-насихаттық қызметтің ерекшеліктері көрсетіледі. Интернет-кеңістігін пайдалану арқылы жастардың санасын улайтын, дәстүрлі дінінен, туған елінен, ана тілінен жерінуге, безінуге үгіттейтін діни қауымдастықтар мен діни бірлестіктердің құқыққа қайшы насихат жүргізу көріністері айқындалады. Әлеуметтік желілерді үгіт-насихат құралына айналдырған діни бірлестіктердің ерекшеліктері талданады. Алыс-жақын шетелдік зерттеушілердің еңбектеріне салыстырмалы талдау жасалынады, баға беріледі және тұжырым шығарылады.
Түйін сөздер: ақпараттық-насихаттық қызмет, діни қауымдастық, діни бірлестік, интернет-кеңістігі, үгіт-насихат
Библиографиялық сілтемелер
«Ақпаратқа қол жеткізу туралы» Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 16 қарашадағы № 401-V ҚРЗ Заңы //https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1500000401
«Ұлттық қауіпсіздік туралы» Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 6 қаңтардағы №527-ІV Заңы // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1200000527
Bill Roggio (2007) US targets al Qaeda’s al Furqan media wing in Iraq. The Long War Journal. 28 October 2007 [Electronic resource]. - URL: https://www.longwarjournal.org/archives/2007/10/us_targets_al_qaedas.php
Krech D., Crutchfield R. (1948) Theory and Problems of Social Psychology. – New York: McGraw-Hill Book Company. - 658.
Биекенов К., Садырова М. (2007) Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. – Алматы: Сөздік-Словарь. - 344.
Информационно-пропагандистская деятельность террористической организации ИГИЛ: основные способы противодействия. [Электронды ресурс]. – 2017. - URL: http://csef.ru/oborona-i-bezopasnost/265/informaczionno-propagandistskaya-deyatelnost-terroristicheskoj-organizaczii-igil-osnovnye-sposoby-protivodejstviya-8112
Кочубей М.А., Макстенек М.И. (2018) Информационные воины и пропаганда. Ренессанс технологий. [Электронды ресурс]. – URL:// https://spkurdyumov.ru/economy/informacionnye-vojny-i-propaganda-renessans-texnologij/
Мельник Г.С. (1996) Mass-media: психологические процессы и эффекты / Г.С. Мельник. – СПб: Издл-во Санкт-Петербургского университета. – 159.
Нысанбаев Ә. (2005) «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия. 7-том. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы». – 728.
Сундиев И.Ю., Смирнов А.А., Костин В.Н. (2015) Новое качество террористической пропаганды: медиа-империя ИГИЛ. – Информационные войны. № 1(33). – 30-36.
Суслонов П.Е., Злоказов К В., Губина Е. С. (2013) Организация противодействия экстремизму: практическое пособие/под общ. ред. П. Е. Суслонова. – Екатеринбург: Уральский юридический институт МВД России. - 81.
Угроза, которой нет конца (2019) [Электронды ресурс]. - URL: https://polit-asia.kz/http-polit-asia-kz-ru-analytics-2483/
References
About access to information Law of the Republic of Kazakhstan dated November 16, 2015 No. 401-V ZRK // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1500000401
Biekenov K., Sadyrova M. (2007) Aleumettanudyn tusindirme sozdigi [Explanatory dictionary of sociology]. - Almaty: Sozdik-Slovar. - 344. (in Kazakh)
Bill Roggio (2007) US targets al Qaeda’s al Furqan media wing in Iraq. The Long War Journal. 28 October 2007 [Electronic resource]. - URL: https://www.longwarjournal.org/archives/2007/10/us_targets_al_qaedas.php
Information and propaganda activity of the terrorist organization ISIS: the main ways of counter-terrorism. [Electronic resource]. – 2017. - URL: http://csef.ru/oborona-i-bezopasnost/265/informaczionno-propagandistskaya-deyatelnost-terroristicheskoj-organizaczii-igil-osnovnye-sposoby-protivodejstviya-8112
Kochubey M.A., Makstenek M.I. (2018) Informacionnye voiny i propaganda. Renessans tehnologij [Information warfare and propaganda. Renaissance technology]. [Electronic resource]. – URL:// https://spkurdyumov.ru/economy/informacionnye-vojny-i-propaganda-renessans-texnologij/ (in Russian)
Krech D., Crutchfield R. (1948) Theory and Problems of Social Psychology. – New York: McGraw-Hill Book Company. - 658.
Law of the Republic of Kazakhstan dated January 6, 2012 No. 527-IV "On the National Security of the Republic of Kazakhstan" // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1200000527
Melnik G.S. (1996) Mass-media: psihologicheskie processy i jeffekty [Mass-media: psychological processes and effects] / G.S. Miller. - SPb: Izdl-vo Sankt-Peterburgskogo universiteta. - 159. (in Russian)
Nysanbaev A. (2005) Qazaqstan Ulttyq enciklopedia ["Kazakhstan": National Encyclopedia]. Vol. 7. - Almaty: “Kazakh encyclopedia” General edition. - 728. (in Kazakh)
Scott Gerwehr and Sarah Daly (2006) «Al-Qaida: terrorist selection and recruitment», in The McGraw-Hill Homeland Security Handbook, David Kamien, ed. – New York: McGraw-Hill. - 83.
Sundiev I.Yu., Smirnov A.A, Kostin V.N. (2015) Novoe kachestvo terroristicheskoj propagandy: media-imperija IGIL [New quality of terrorist propaganda: the media empire of ISIS]. - Information wars. № 1 (33). – 30-36. (in Russian)
Suslonov P.E., Zlokazov K.V., Gubina E.С. (2013) Organization of activities against extremism: a practical guide/under general. ed. P. Е. Suslonova. - Ekaterinburg: Ural Law Institute of the Ministry of Internal Affairs of Russia. - 81.
Ugroza, kotoroj net konca (2019) [Threat, which has no end]. [Electronic resource]. - URL: https://polit-asia.kz/http-polit-asia-kz-ru-analytics-2483/ (in Russian)
