Дінтану мен философиядағы жалғыздық мәселесі
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2023.v36.i4.r4Кілттік сөздер:
білім, проблема, жалғыздық, дін, философияАннотация
ХХ ғасырдың күрделі және даулы қақтығыстары бірқатар әлеуметтік және экзистенциалды мәселелерді алға тартты, олардың арасында жалғыздық мәселесі де бар. Шынында да, дәстүрлі мәдениеттерде адам бір жағынан жеке тұлғаның автономиясына жол бермейтін, бірақ екінші жағынан иеліктен шығару мен жалғыздық құбылыстарының таралуына кедергі келтіретін қатаң әлеуметтік байланыстар жүйесіне қосылды. Буржуазиялық қатынастардың қалыптасу дәуірінде "атомдық жеке тұлғаны"қалыптастыру процесі белсенді дами бастады. Атомдық адам-адам, адам-мәдениет, адам-қоғам жүйелеріндегі жүйе құраушы байланыстардың үзілуіне әкелді. Осылайша, адамның әлемдегі тіршілігінің негіздері жойылды, бұл адам өмірінің бірқатар жаңа экзистенциалдарының да, олардың әлеуметтік көріністерінің де қалыптасуына әкелді. Жалғыздық-бұл адам өмірінің мәнін қозғайтын күрделі әлеуметтік-рухани құбылыс. Бұл экзистенциалды мағынасы қарапайым санаға да айқын көрінетін құбылыс. Алайда, мұндай айқындықтың артында күрделі және қарама-қайшы философиялық мазмұн жатыр. Қазіргі ғылымда жалғыздықтың табиғаты мен мәніне, сондай-ақ оның пайда болу себептеріне бірыңғай көзқарас болмауы кездейсоқ емес. Ұсынылған зерттеудің өзектілігі жалғыздықтың кең таралған жағымсыз көріністері адамның жеке басын жоғалтуға, оның құндылық мотивациясының бұлыңғырлануына, демек, жеке және мәдени даму стратегияларының қалыптасуына кедергі келтіретіндігімен одан әрі күшейе түседі Басқаша айтқанда, жалғыздық құбылысы тек экзистенциалды ғана емес, сонымен бірге жеке адам мен қоғамның мәдени және тарихи динамикасымен байланысты.
Библиографиялық сілтемелер
References
Balapashev, Beken & Tursynbayeva, Aigul & Zhangaliyeva, Ainur. (2023). The actualization of loneliness in modern philosophy. Trans/Form/Ação. 46. 25-42. 10.1590/0101-3173.2023. v 46n4.p25.
Costache, Adrian. (2013). On solitude and loneliness in hermeneutical philosophy. Meta: Research in Hermeneutics, Phenomenology and Practical Philosophy. 5. 130-149.
Folker, Anna & Lauridsen, Sigurd & Hegelund, Emilie & Wimmelmann, Cathrine & Flensborg-Madsen, Trine. (2020). Does meaning protect against loneliness? Exploring empirical studies and theory. Health promotion international. 36. 10.1093/heapro/daaa081.
Horowski, Jarosław. (2020). Education for Loneliness as a Consequence of Moral Decision-Making: An Issue of Moral Virtues. Studies in Philosophy and Education. 39. 10.1007/s11217-020-09728-7.
Ishanov, Sergei & Osin, Evgeny. (2019). Naedine s samim soboj: Uedinenie i bezlyudnost'. CHelovek [Alone with oneself: Solitude and Loneliness. Chelovek.] 30. 164-183. 10.31857/S023620070005386-1. (in Russian)
Krueger, Joel & Osler, Lucy & Roberts, Tom. (2023). Loneliness and Absence in Psychopathology. Topoi. 10.1007/s11245-023-09916-3.
Lucas, Sarah. (2019). Loneliness and appearance: Toward a concept of ontological agency. European Journal of Philosophy. 27. 10.1111/ejop.12432.
McFadden, Susan. (2008). The “Persistent Problems” in the Psychology of Religion and Aging: A View of the Past and a Look to the Future. Journal of Religion. Spirituality & Aging. 77-94. 10.1080/15528030801922020.
Mijuskovic, Ben. (2015). Feeling Lonesome: The Philosophy and Psychology of Loneliness ISBN 978-1-4408--9 Praeger 2015.
Muhammad, T. & Pai, Manacy & Kalangandan, Afsal & Saravanakumar, Priya & Irshad, C V. (2023). The association between loneliness and life satisfaction: examining spirituality, religiosity, and religious participation as moderators. BMC Geriatrics. 23. 10.1186/s12877-023-04017-7.
Power, Joanna & Dolezal, Luna & Kee, Frank & Lawlor, Brian. (2018). Conceptualizing Loneliness in Health Research: Philosophical and Psychological Ways Forward. Journal of Theoretical and Philosophical Psychology. 38. 219-234. 10.1037/teo0000099.
Schirmer, Werner & Michailakis, Dimitris. (2015). Loneliness among older people as a social problem: the perspectives of medicine, religion and economy. Ageing and Society. -1. 1-21. 10.1017/S0144686X15000999.
Sheikholeslami, Farzaneh & Masole, S.R. & Rafati, P. & esmaeili Vardanjani, Ali & Yazdanipour, Mohammad & Khodadadi, Navid. (2012). The relationship between the religious beliefs and the feeling of loneliness in elderly. Indian Journal of Science and Technology. 5. 2411-2416. 10.17485/ijst/2012/v5i3.37.
Smilowitz, Mark. (2023). The Lonely Man of Faith as Halakhic Philosophy. Tradition - A Journal of Orthodox Jewish Thought. 55. 138-175. 10.54469/HNM6DD4SB.
Sobol, Lydia. (2023). Comment on “The actualization of loneliness in modern philosophy”. Trans/Form/Ação. 46. 43-48. 10.1590/0101-3173.2023. v 46n4.p43.
Tietjen, Ruth & Furtak, Rick. (2021). Loneliness, Love, and the Limits of Language. The Southern Journal of Philosophy. 59. 10.1111/sjp.12431.
Tiwari, Sarvada. (2013). Loneliness: A disease? Indian journal of psychiatry. 55. 320-2. 10.4103/0019-5545.120536.
Turan, Yahya. (2018). Coping with Loneliness Loneliness, Religious Coping, Religiosity, Life Satisfaction and Social Media Usage. Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi. 22. 1711-1745. 10.18505/cuid.
