Әлеуметтік желілерді ислами уағызға қолдану
DOI:
https://doi.org/10.26577//EJRS.2024.v37.i1.r1Аннотация
Цифрлану үдерісі мұсылмандардың рухани өміріне дендеп кіруде. Қазіргі уақытта жастардың діндарлық әлеуметтенуінде интернеттің тигізіп отырған ықпалы үлкен. Кибер кеңістіктегі ислам дініне қатысты контенттер мен сегменттер жетерлік. Әлеуметтік желілер көп қырлы қызметімен қоғамға көптеген өзгерістер әкелуде. Мақалада әлеуметтік желіні ислам дінін уағыздау үшін пайдалану Қазақстан контексінде мысалдармен дәйектеле зерделенеді. Зерттеуде әлеуметтік желідегі уағыздың мән-маңызын, қарқынды даму барысы, өзіндік ерекшеліктері, форматтары, профильдері және танымал уағызшылар өзек болды. Тұжырымдар әлеуметтік желілерден жиналған контенттер мен материалдар, уағызшылар және дін қызметкерлерімен тікелей кездесіп, сұхбаттасудан алған мәліметтер негізінде жасалды. Уағыз ислам дискурсындағы басты ұстындар санатындағы дағуат амалы болып есептеледі. Үгіт-насихат жүргізу діни құндылықтарды таратып, дәріптеп, оны қоғамға сіңіру жолында үлкен маңызға ие. Елімізде уағызшылар, діни қызметкерлер, имамдар интернетті діни құндылықтарды насихаттайтын құрал етіп кеңінен пайдалануда. Қазақстандағы уағызшылар аудиториясын кеңейту үшін YouTube, Facebook, TikTok пен Instagram сияқты интернет желілерін үгіт-насихат жүргізу үшін белсенді қолданып келеді. Әлеуметтік желілердегі уағыздардың ауқымы, тақырыбы мен мазмұны ауқымды әрі әртүрлі. Әлеуметтік желіні исламды насихаттау үшін қолданылатын заманауи технологиялық әдіс-тәсілдер күн сайын толығып, қанат жаюда. Виртуалды кеңістіктегі исламның нақты көріністерін саралаған зерттеу теориялық және тәжірибелік тұрғыдан құнды.
Түйін сөздер: уағыз, дағуат, әлеуметтік желі, YouTube, TikTok, Instagram, Facebook.
Библиографиялық сілтемелер
Әдебиеттер
Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 11 қазандағы № 483-ІV Заңы (2011) Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы// https://translate.google.com/translate?hl=ru&sl=kk&u=https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1100000483&prev=search&pto=aue
Мыңжасар Д. (2022) «Электрик имам», «Тик-токер молда»: Әлеуметтік желіде хит болған НҰРЛАН имам сұхбат берді. https://nege.kz/news/elektrik_imam_tiktoker_molda_aleumettik_zhelide_hit_bolgan_nurlan_imam_suhbat_berdi_20221206172655
Нүсіпбаев Е., Манабаев Б., Исахан М (2020). Діни ұйымдардың интернет ресурстарын қолдануы//ҚР ҰҒА Хабаршысы. №6, 361-368-бб. https://journals.nauka-nanrk.kz/bulletin-science/article/view/979
Өтпенов Н. (2023) Ислам дағауатының негіздері мен әдістер. – Алматы: «Нұр-Мүбарак». – 264.
Сердалина А. (2023) Нұрлан имам TikTok-тан түскен табысы жайлы айтты. https://newtimes.kz/obshchestvo/171485-800-dollar-n-rlan-imam-tiktok-tan-t-sken-tabysy-zhajly-ajtty
Profit.kz (2023) TikTok и Instagram конкурируют за внимание пользователей в Казахстане. https://profit.kz/news/64528/TikTok-i-Instagram-konkuriruut-za-vnimanie-polzovatelej-v-Kazahstane
Уоллейс П (2019) Интернет психологиясы . - Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2019. – 392.
References
Ahmad S. (2022) Da'wah Practice on Instagram Social Media//International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding. Vol 9, No 6, pp.172-178.
Ahmed S, Muhammad N.H. (2016-2017) Role of Information Technology on Preaching Islam (Da'wah)// See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://American International Journal of Research in Humanities, Arts and Social Sciences, 17(1), December 2016- February 2017. – 1-5
Erwin J. T. (2019) Da'wa, Social Media and challenge the mainstream of Islam A mong millennial generation //Proceeding of International Conference on Da’wa and Communication Vol. 1 No. 1. – 101-109.
Kazakstan Resvublikacinih 2011 jilgi 11 kazandagi № 483-ІV Zani (2011) Din kizmeti jane dini virlesnikter turali [Law of the Republic of Kazakhstan dated October 11, 2011 No. 483-IV on Religious service and religious associations] https://translate.google.com/translate?hl=ru&sl=kk&u=https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1100000483&prev=search&pto=aue
Mega K. D, Aufia A. (2021) Z Genereations Perspective: Analysis of Islamic Learning through Tiktok Social Media// SCHOOLAR: Social and Literature Study in Education.Vol. 1 No. 1 June. – 22 -25.
Muhammad I, Ahmad F. (2022) Islamic Boarding School Marketing Communication and Da'wah Through Tik-Tok Komunikasi Marketin dan Dakwah Pesantre n Melalui Akun Tik-Tok//Dakwatuna: Jurnal Dakwah dan Komunikasi IslamVol. 8, no.2 (Agustus). – 180-192.
Muhammad M. S, Lawal. A. (2020) Muslim scholars and the world of social media: opportunities and challenges// Islamic Communication Journal vol 5, no 2. – 223-237.
Nussipbayev Y.B, B. M. Manabayev, Isakhan. M (2020) Dini uimdardyn internet resurstarin koldanu[Use of internet resources by religious organizatios]//The bulletin of the Akademy of sciencesof the Republic of Kazakhstan. №6, 2020. – 361-368. https://journals.nauka-nanrk.kz/bulletin-science/article/view/979(in Kazakh).
Mustofa H. (2021) Youtube as Da'wah Media Innovation in Disruption Era // Muharrik: Jurnal Dakwah dan Sosial – Vol.4, No.01. – 21-31. (in Kazakh).
Muzayyanah Y. (2022) The strategy using Youtube as Da’wah media today. Jurnal Da'wah: Risalah Merintis, Da'wah Melanjutkan. Vol. 5 No. 1. – 29-41.
Mynzhasar D. (2022) «Elektrik imam», «Tik-toker molda»: Aleumettik jelide hit bolgan Nurlan imam suhbat berdi ["Electric imam", "Tik-toker mullah": Imam NURLAN, who became a hit on social networks, gave an interview]. https://nege.kz/news/elektrik_imam_tiktoker_molda_aleumettik_zhelide_hit_bolgan_nurlan_imam_suhbat_berdi_20221206172655 (in Kazakh).
Nazarbek K. (2022) Information and propaganda activitiesof religious communities in the internet space //Vestnik KazNU, Religious Studies Series. №1 (29). – 21-29.
Nurdin N. (2022) Impact of Internet Development on Muslim Interaction with Islam//Conference: International Conference on Islamic and Interdisciplinary Studies (ICIIS), Palu, Indonesia. – 6-15.
Nurul A. et al. (2020) Spiritualizing New Media: The Use of Social Media for Da’wah Purposes within Malaysian Muslim// International Journal of Advanced Research in Islamic and Humanities. Vol. 2, No.1. – 30-41.
Memlekettık bağdarlama «Sifrlyq Qazaqstan». Qazaqstan Ükımetınıñ qaulysymen bekıtılgen [“Digital Kazakhstan” State Program. Approved by the decree of the Government of Kazakhstan] // https://digitalkz.kz/o-programme
Profit.kz (2023) TikTok i Instagram konkuriruiut za vnimanie polzovatelei v Kazakhstane [TikTok and Instagram compete for the attention of users in Kazakhstan]. https://profit.kz/news/64528/TikTok-i-Instagram-konkuriruut-za-vnimanie-polzovatelej-v-Kazahstane (in Russian)
Rifqi M. et al.(2022) E-Dawah Communication in the Disruptive Era Through Online-Based Islamic Media Literature Standards//SCIENTIA: SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES. Vol. 1, No. 2. – 229-234.
Rubino, Dian, I. M. (2022) The strategy of Islamic Dakwah in the era of globalization and modernization using Social Media //INFOKUM Jurnal, Volume 10 , No.5, December. – 168-178.
Saifillah M. (2023) Models of communication of Da'wah content in the digital era //Рroceeding of International Conference on Education, Society and Humanity Vol. 1 No. 1. – 1358-1363. https://datareportal.com/social-медиа-пользователи Глобальная статистика социальных сетей/
Schmidt, Lucinda. (2008-07-15) "Children of the tech revolution". SydneyMorninHerald. Архивировано изоригинала 31.
Serdalina А. (2023) Nurlan imam TikTok-tan tusken tabysy jaily aitty [Imam Nurlan talked about his income from TikTok]. https://newtimes.kz/obshchestvo/171485-800-dollar-n-rlan-imam-tiktok-tan-t-sken-tabysy-zhajly-ajtty (in Kazakh)
Utpenov, N. (2023) Islam dagauatynyn negizderi med adister [Fundamentals and methods of Islamic call]. – Almaty: «Nur-Mubarak». – 264. (in Kazakh).
Wallace P. (2019) Ïnternet psïxologïyası. Almaty: Ulttıq audarma byurosı [Patricia W.The Psychology of the Internet. Astana: Kazakh translation.] – 392. (in Kazakh).
Yuangga K. Y, Indra, A. F. Umi. (2020) Da’wah on Youtube: An Effort in Islamic Values. Conference: Proceedings of the 2nd International Conference on Islamic Studies, ICIS 27-28 October Ponorogo, Indonesia. https://www.researchgate.net/publication/349066214_
